10E. stage intensive care
Stageduur: min. 4 maanden, max. 6 maanden
Opleidingsschema: 2e of 3e jaar opleiding of vooropleiding
Stagehouder: dr. A.C.M. Jansen, internist-intensivist
Plaatsvervanger: drs. M. Hoogeveen, internist-intensivist
Overige supervisoren: drs. L.M. van den Berg, internist-intensivist; drs. I. van Dijk, anesthesioloog-intensivist; drs. E.M. van Driel, internist-intensivist; drs. M. Groenendijk, longarts-intensivist, drs. H.M. Melief, internist-intensivist
Toetsing: Start-, tussen- en eindgesprek worden vastgelegd in GAIA
Laatste update: 2-2018
Afdeling IC
De afdeling Intensive Care (IC) van het Alrijne Ziekenhuis voldoet aan de eisen zoals gesteld in de Kwaliteitsstandaard Organisatie van Intensive Care-zorg (IC), 2016. Dit houdt in dat voldaan wordt aan een pakket van eisen betreffende de zorg, kwaliteit en kwaliteitsverbetering, organisatie en samenwerking. De IC participeert in het regionaal samenwerkingsverband ‘IC West’.
Patiënten met bedreigde vitale functies van alle specialismen worden behandeld op de IC, met uitzondering van patiënten die een thoraxchirurgische of neurochirurgische interventie behoeven (deze patiënten worden in onze regio opgenomen op de IC van het LUMC). Enkele voorbeelden van patiëntencategorieën op de IC zijn: patiënten met septische shock, patiënten met ernstig Systemisch Inflammatoir Respons Syndroom (SIRS), multi-orgaanfalen, acuut nierfalen waarvoor CVVH, respiratoire insufficiëntie door diverse oorzaken, o.a. exacerbatie COPD en/of pneumonie, ernstige intoxicaties, postoperatieve patiënten met verhoogd risico, b.v. na grote centrale vaatreconstructies, patiënten na out-of-hospital cardiac arrest etcetera.
De IC heeft 14 fysieke bedplaatsen, waarvan er momenteel 10 in gebruik zijn. Er zijn 11 beademingsmachines die ingezet kunnen worden op alle bedden.
De voorwacht op de IC wordt verzorgd door een 24 uur per dag bereikbare en beschikbare ‘IC-arts’. In totaal zijn er 6 ‘IC-artsen’: 3 anios IC en 3 aios, stagiaires vanuit Interne Geneeskunde en Heelkunde. Op de afdeling IC doen ook keuzecoassistenten hun stages.
De afdeling IC heeft een eigen vakgroep IC bestaande uit 7 geregistreerde intensivisten (momenteel 1 anesthesioloog-intensivist, 1 longarts-intensivist en 5 internist-intensivisten) die tijdens hun werkzaamheden als achterwacht exclusief beschikbaar zijn voor bijstand van de voorwacht.
Er werken zo’n 50 verpleegkundigen op de IC, waaronder 4 senior-verpleegkundigen. Daarnaast zijn er meerdere student-IC verpleegkundigen. Een aantal IC-verpleegkundigen heeft zich verder gespecialiseerd tot ALS/BLS- trainer, Ventilation Practitioner, Renal Practitioner of Circulation Practitioner. Alle IC-verpleegkundigen, maar met name ook deze gespecialiseerde verpleegkundigen en de seniors, participeren in de opleiding van de aios/ IC-artsen.
Organisatorisch valt de afdeling IC onder de RVE IC. Het management wordt hierin verzorgd door een RVE-manager en een RVE-voorzitter (een van de intensivisten). Een teamleider stuurt het verpleegkundig team aan in samenspraak met het RVE-management.
Beschrijving van de stage
De aios werkt als IC-arts in een 3 x 8-uurs (dag-avond-nacht) dienstrooster. De dagindeling staat omschreven in tabel 1. De aios/IC-arts van de nachtdienst verzorgt de overdracht. De aios/IC-arts van de dagdienst presenteert vervolgens dagelijks de patiënten op de radiologiebespreking, ziet daarna zelfstandig (enkele van) de op de IC opgenomen patiënten (afhankelijk van de bedbezetting worden de patiënten ‘s ochtends verdeeld tussen de aios/IC-arts(en), de intensivist en de eventuele keuzecoassistent), neemt anamnese af, doet het lichamelijk onderzoek en verzamelt aanvullende gegevens (waarnemingen van de verpleegkundigen, metingen van beademingsapparatuur, hemodynamische monitoringssystemen, laboratoriumonderzoek etc). De aios/IC-arts zorgt voor zorgvuldige documentatie in het digitaal patiëntendossier, en komt tot een conclusie met probleemlijst, een differentiaal diagnose per probleem, en een voorstel voor het beleid. Dit wordt vervolgens bij de dagelijkse visite van 11 tot 12 uur besproken met de intensivist.
Vervolgens bespreekt de aios/IC-arts zijn of haar patiënten in het multidisciplinair overleg. Het besprokene en de afspraken daarover worden weer vastgelegd in het digitaal patiëntendossier (HiX).
In de middag is de aios/IC-arts het eerste aanspreekpunt voor alle IC-patiënten op de afdeling.
Familiegesprekken kunnen in overleg met de intensivist door de aios/IC-arts worden gevoerd, vaak in aanwezigheid van de intensivist.
De aios/IC-arts leert verrichtingen, zoals intubatie en inbrengen arterielijn en centrale lijn, in een 4-stappenplan van de intensivist. Deze specifieke IC-verrichtingen mogen, na overleg met de intensivist, vervolgens zelfstandig worden uitgevoerd (m.u.v. intubatie; dit mag nooit zonder de aanwezigheid van een intensivist door een aios/IC-arts worden gedaan)
De aios/IC-arts neemt deel aan het SIT (Spoed Interventie Team) en reanimatieteam. Bij een SIT-oproep beoordeelt de aios/IC-arts samen met een IC-verpleegkundige de patiënt en zet de eerste behandeling in. Bij een reanimatie verzorgt de aios/IC-arts zijn/haar taken volgens het vigerende ziekenhuisprotocol; o.a. heeft de leiding over de reanimatie.
In de avond- en nachtdienst is de aios/IC-arts eerste aanspreekpunt voor de patiënten op de IC, als ook aanspreekpunt voor vragen/consulten vanuit het huis.
Voor alle taken van de aios/IC-arts geldt dat hij/zij nauw en laagdrempelig gesuperviseerd wordt door één van de intensivisten. Er is altijd minimaal 1 intensivist aanwezig bij de verschillende overdrachten (tenzij de intensivist bezig is met een spoedsituatie). In de dagdienst is de intensivist aanwezig op de afdeling of direct (<5 minuten) oproepbaar. In de avond- en nachtdienst geldt een bereikbaarheidsdienst, waarbij de intensivist < 20 minuten aanwezig is. In de praktijk is de intensivist in het algemeen gedurende de hele avonddienst, en ook bij de overdracht van avond naar nachtdienst aanwezig.
Onderwijs
De vele patiëntcontacten met op de IC opgenomen patiënten, tijdens consulten, SIT-oproepen (op andere ziekenhuisafdelingen en SEH) en bij reanimaties vormen veel onderwijsmomenten. Daarnaast is de IC bij uitstek een multidisciplinaire afdeling, waarbij overleg met allerlei partijen erg belangrijk is. Dit zorgt voor veel leermomenten op een ander vlak (o.a. organisatie, communicatie). De unieke situatie van veel 1:1 contact met de intensivist draagt zorg voor continu onderwijs en biedt veel mogelijkheden tot directe feedback.
Daarnaast heeft de IC een onderwijsprogramma met dagelijks onderwijs (m.u.v. dinsdag i.v.m. de vakgroepvergadering). Maandelijks wordt een schema verstrekt met de onderwerpen.
Het onderwijs is van 15.30 – 16.00 uur en bestaat o.a. uit cursorisch onderwijs, praktijk onderwijs, scenariotrainingen, protocolbesprekingen, casusbesprekingen en bedside teaching. Het onderwijs wordt verzorgd door de intensivisten, de nurse practitioners, senior verpleegkundigen, ALS-trainers, en de a(n)ios zelf.
4x per jaar is er een complicatiebespreking op de IC, deze worden door de aios/IC-artsen gepresenteerd en voorbereid, onder begeleiding van een van de intensivisten. Hetzelfde geldt voor de Heelkunde/Interne/IC-obductiebespreking, die 3x per jaar georganiseerd wordt, waarvan 1x per jaar verzorgd door de IC.
Dagelijks is er van 15.00 tot 15.30 uur een klinische les voor de verpleging. Indien de werkzaamheden dit toelaten kan de aios/IC-arts de klinische lessen bijwonen. Ook kan de aios/IC-arts gevraagd worden een les te verzorgen.
Minimaal eenmaal per stage houdt de aios/IC-arts een voordracht (bv. Complicatiebespreking, obductiebespreking of over een IC-gerelateerd onderwerp aan de hand van een patiëntencasus).
Dagindeling werkzaamheden AIOS/IC-arts:
8.00-8.30
Ochtendoverdracht door AIOS/IC-arts van de nachtdienst aan AIOS/IC-arts dagdienst, intensivist dag, evt. intensivist nacht, AIOS/IC-arts en co-assistenten. Indien van toepassing: chirurg en AIOS chirurgie
AIOS/IC-arts van nachtdienst draagt alle patiënten aan bed over, met veranderingen van nacht/weekend, en aandachtspunten voor beleid.
8.30
Patiëntenindeling
intensivist maakt indeling van patiënten voor AIOS/IC-arts(en), coassistenten en intensivist.
8.45
Korte vragenronde
AIOS/IC-arts loopt kort langs zijn/haar patiënten, inventariseert evt acute problemen en beantwoordt eerste vragen verpleging.
9.00–9.10
Radiologie bespreking
AIOS/IC-arts meldt klinische gegevens en vraagstelling en radioloog bespreekt alle radiologie onderzoeken van voorgaande dag/nacht.
9.10-11.00
Onderzoek aan bed
Onderzoeken patiënten, spreken verpleegkundigen, status opmaken in PDMS
Consulten en onderzoeken aanvragen
11.00-12.00
Visite
Bespreken patiënten en beleid bepalen, door IC-arts met supervisie van intensivist, in aanwezigheid verpleegkundige.
12.00 – 12.30
Multidisciplinair overleg
Intensivist, AIOS/IC-arts, co-assistent, senior IC-verpleegkundige, IC-verpleegkundige, overig specialismen, wisselend: chirurg, internist (+ AIOS consultenstage), longarts (+ AIOS), microbioloog, apotheker, klinisch chemicus, fysiotherapeut, logopedist etc
12.30–13.00
Lunchpauze
13.00-16.30
Tijd voor bijwerken status. Gegevens verzamelen, zaken uitzoeken, literatuur, zelf studie. Uitwerken MDO
14.00-15.00
Familiegesprekken
AIOS/IC-arts woont gesprek bij, danwel voert zelfstandig het gesprek
Hele dag
SIT-oproepen, reanimaties
AIOS/IC-arts heeft leidende rol in SIT en reanimatieteam (intensivist, afh van ervaring aios/IC-arts aanwezig, of snel oproepbaar)
Hele dag
Praktische vaardigheden: lijnen inbrengen, intubaties etc
Door AIOS/IC-arts, na voldoende training, danwel door intensivist
Hele dag
Nieuwe opnames
Door AIOS/IC-arts
15.00
Start avonddienst (ma-vrij)
AIOS/IC-arts
15.00-15.30
Gezamenlijk werkzaamheden op IC
Taken worden verdeeld tussen aios/IC-arts van dagdienst en avonddienst, zodat beiden kunnen deelnemen aan onderwijs
15.30-16.00
Onderwijs
Door intensivisten, aios/IC-arts, gespecialiseerd verpleegkundigen.
16.00-16.30
Voorbereiden overdracht en evt. laatste korte ronde langs patiënten
Voorbereiden overdracht door aios/IC-arts dag, op verzoek langs patiënten lopen door dd avonddienst voor laatste beoordeling/informatie
16.30-17.00
Avondoverdracht (en start avonddienst za-zo)
Aios/IC-arts van de dag draagt alle patiënten aan bed over met veranderingen van de dag en aandachtspunten voor beleid in de dienst.
17.00-23.00
Avonddienst
AIOS/IC-arts maakt ronde langs alle patiënten en brengt patiënten voor zichzelf in kaart. Van nieuwe bevindingen en wijziging in beleid worden notities in ICCA gemaakt.
De aios/IC-arts is verantwoordelijk voor alle IC-patiënten en voor SIT-en reanimatie oproepen. Intensivist aanwezig of laagdrempelig bereikbaar.
23.00–23.30
Avondoverdracht
Door AIOS/IC-arts van de avonddienst aan IC-arts van de nachtdienst, (in principe) intensivist aanwezig.
Overdracht van alle patiënten aan bed, met aandachtspunten voor beleid in de dienst.
23.30–08.00
Nachtdienst
Idem avonddienst. Aanvullend: aios/IC-arts werkt samenvatting van beloop bij van elke patiënt in PDMS.
*Bij spoedsituaties kan van de vaste tijden worden afgeweken
Inwerkperiode
In de eerste periode van de stage doet de nieuwe aios/IC-arts alleen dagdiensten. De stage vangt aan met een cursus ‘Luchtwegmanagement en Intubatie’ op de OK onder leiding van de anesthesiologen. Een FCCS-cursus is verplicht voor aios/IC-artsen die op de IC komen werken. De kosten worden vergoed door de opleidingsinrichting. De cursus dient voorafgaand, of in het directe begin van de stage gedaan te worden. De aios/IC-arts dient zich hiervoor zelf aan te melden. Hierover vindt ruim voor aanvang van de stage overleg plaats tussen de aios/IC-arts en de roostercoördinator van de IC.
In de eerste week krijgt de aios/IC-arts uitleg over het IC-deel van HiX. Verder krijgt de aios/IC-arts een (herhaalcursus, nl ook reeds verplicht gevolgd tijdens introductiedagen Alrijne ziekenhuis) ALS-reanimatietraining van de reanimatie coördinator van de afdeling. Deze training moet succesvol worden afgerond met het behalen van de toets. Verder volgt de aios/IC-arts het verpleegkundig inwerkprogramma, dat 1 dagdeel omvat.
Het dagelijks werk begint met de zorg voor 1 of 2 patiënten, onder begeleiding van de intensivist. Het aantal patiënten en de complexiteit van de ziektebeelden wordt vervolgens uitgebreid.
Leerdoelen
- Het leren herkennen van de vitaal bedreigde patiënt, de systematische benadering volgens de ABCDE-methode, en het inzetten van de behandeling.
- De dagelijkse medische zorg voor een IC patiënt kunnen verzorgen, waaronder onderzoek patiënt, verzamelen gegevens, overleg met verpleegkundigen, consulenten, para-medici etc, het stellen van een diagnose, opstellen van een differentiaal diagnose, het maken van beleid. Presenteren van patiënt bij de visite, overdracht en MDO.
- Kennis vergroten omtrent de pathofysiologie en de behandeling van ernstige acute ziektebeelden (vanuit interne, maar ook vanuit bv. chirurgie, neurologie of obstetrie). (Voorbeelden zijn: verschillende vormen van shock, sepsis, SIRS, respiratoire insufficiëntie, ernstige exacerbatie COPD, status astmaticus, ARDS, aritmieën, ernstig bloedverlies uit de tractus digestivus, ernstige longembolieën, DIS, hypertensieve crisis, hypotermie, acute nierinsufficiëntie, elektroliet- en zuurbasestoornissen, acuut leverfalen, ernstige intoxicaties, peri-operatieve complicaties, coma, status epilepticus, eclampsie, vruchtwaterembolie)
- Het vergaren van kennis (de indicatie, de werking en toepassing) van specifieke IC-behandelingen:
1. Diverse vormen van zuurstoftherapie, waaronder Optiflow
2. Beademing, non-invasief en invasief
3. Hemodynamische monitoring
4. Vloeistofresuscitatie en inotropie
5. Nierfunctievervangde therapie op de IC; CVVH
6. Sedatie en pijnstilling op de IC
- Kennis vergroten omtrent specifieke IC-ziektebeelden, zoals delier en ICU-AW (Intensive Care Unit-
Acquired Weakness), ventilator-associated pneumonia en lijnsepsis.
- Adequate zorg verlenen aan een langer op de IC verblijvende patiënt (>2 weken, een zogenoemde ‘lange ligger’), waarbij de AIOS/IC-arts aandacht schenkt aan medisch- inhoudelijke aspecten, maar ook aan psychosociale, maatschappelijke en medisch ethische aspecten, waarbij een effectieve (behandel)relatie wordt opgebouwd met de patiënt en de familie.
- Het houden van een (familie)gesprek over/met een ernstig zieke IC patiënt.
- Het met argumenten onderbouwd kunnen deelnemen aan een multidisciplinaire discussie over een medisch-ethische kwestie, bv het staken van de behandeling bij een beademde patiënt.
- Praktisch vaardigheden: inbrengen arterielijn, inbrengen centraal veneuze katheter, intubatie.
Bewaking voortgang
Iedere aios/IC-arts die de IC-stage doet, krijgt bij aanvang van de stage een intensivist aangewezen. Deze intensivist is de eerst aanspreekbare bij problemen en/of vragen. Het introductiegesprek in de eerste week, het tussentijdse voortgangsgesprek op de helft van de stage en het eindbeoordelingsgesprek in de laatste week worden door deze intensivist gedaan. Van de aios/IC-arts wordt een actieve houding verwacht. De aios/IC-arts benadert zelf de intensivist voor een afspraak.
Voor aanvang van de stage dient de AIOS/IC-arts leerdoelen te formuleren voor medische en niet-medische competenties, gebaseerd op bovenstaande leerdoelen, aangevuld met persoonlijke leerdoelen. In het eerste gesprek worden de leerdoelen besproken en vastgelegd. Toetsing van het bereiken van de leerdoelen vindt plaats middels KPB’s en het tussentijds- en eindbeoordelingsgesprek. De AIOS/IC-arts zorgt voor het verkrijgen van minimaal 10 KPB’s per jaar, waarbij als richtlijn 1 KPB per maand en dus 4-6 KPB’s per IC-stage worden aangehouden. Voor de IC staat in onderstaande tabel vermeld welke opleidingsdoelen middels een KPB getoetst kunnen worden.
De aios houdt actief in GAIA bij welk onderwijs gevolgd is, welke presentaties zijn bijgewoond, welke voordrachten hij/zij zelf heeft bijgewoond etcetera. Het ‘Werkdocument a(n)ios IC’ kan hierbij als leidraad worden gebruikt. In het ‘Werkdocument a(n)ios IC’ kan voor eigen naslag ook een lijst van aan de hand van patiëntcasus bestudeerde ziektebeelden worden bijgehouden. Het bijhouden hiervan in GAIA is facultatief. De aios/IC-arts maakt een schriftelijk verslag van alle gesprekken en voegt deze, na ondertekening door de intensivist, toe aan zijn/haar GAIA.
Stageduur: min. 4 maanden, max. 6 maanden
Opleidingsschema: 2e of 3e jaar opleiding of vooropleiding
Stagehouder: dr. A.C.M. Jansen, internist-intensivist
Plaatsvervanger: drs. M. Hoogeveen, internist-intensivist
Overige supervisoren: drs. L.M. van den Berg, internist-intensivist; drs. I. van Dijk, anesthesioloog-intensivist; drs. E.M. van Driel, internist-intensivist; drs. M. Groenendijk, longarts-intensivist, drs. H.M. Melief, internist-intensivist
Toetsing: Start-, tussen- en eindgesprek worden vastgelegd in GAIA
Laatste update: 2-2018
Afdeling IC
De afdeling Intensive Care (IC) van het Alrijne Ziekenhuis voldoet aan de eisen zoals gesteld in de Kwaliteitsstandaard Organisatie van Intensive Care-zorg (IC), 2016. Dit houdt in dat voldaan wordt aan een pakket van eisen betreffende de zorg, kwaliteit en kwaliteitsverbetering, organisatie en samenwerking. De IC participeert in het regionaal samenwerkingsverband ‘IC West’.
Patiënten met bedreigde vitale functies van alle specialismen worden behandeld op de IC, met uitzondering van patiënten die een thoraxchirurgische of neurochirurgische interventie behoeven (deze patiënten worden in onze regio opgenomen op de IC van het LUMC). Enkele voorbeelden van patiëntencategorieën op de IC zijn: patiënten met septische shock, patiënten met ernstig Systemisch Inflammatoir Respons Syndroom (SIRS), multi-orgaanfalen, acuut nierfalen waarvoor CVVH, respiratoire insufficiëntie door diverse oorzaken, o.a. exacerbatie COPD en/of pneumonie, ernstige intoxicaties, postoperatieve patiënten met verhoogd risico, b.v. na grote centrale vaatreconstructies, patiënten na out-of-hospital cardiac arrest etcetera.
De IC heeft 14 fysieke bedplaatsen, waarvan er momenteel 10 in gebruik zijn. Er zijn 11 beademingsmachines die ingezet kunnen worden op alle bedden.
De voorwacht op de IC wordt verzorgd door een 24 uur per dag bereikbare en beschikbare ‘IC-arts’. In totaal zijn er 6 ‘IC-artsen’: 3 anios IC en 3 aios, stagiaires vanuit Interne Geneeskunde en Heelkunde. Op de afdeling IC doen ook keuzecoassistenten hun stages.
De afdeling IC heeft een eigen vakgroep IC bestaande uit 7 geregistreerde intensivisten (momenteel 1 anesthesioloog-intensivist, 1 longarts-intensivist en 5 internist-intensivisten) die tijdens hun werkzaamheden als achterwacht exclusief beschikbaar zijn voor bijstand van de voorwacht.
Er werken zo’n 50 verpleegkundigen op de IC, waaronder 4 senior-verpleegkundigen. Daarnaast zijn er meerdere student-IC verpleegkundigen. Een aantal IC-verpleegkundigen heeft zich verder gespecialiseerd tot ALS/BLS- trainer, Ventilation Practitioner, Renal Practitioner of Circulation Practitioner. Alle IC-verpleegkundigen, maar met name ook deze gespecialiseerde verpleegkundigen en de seniors, participeren in de opleiding van de aios/ IC-artsen.
Organisatorisch valt de afdeling IC onder de RVE IC. Het management wordt hierin verzorgd door een RVE-manager en een RVE-voorzitter (een van de intensivisten). Een teamleider stuurt het verpleegkundig team aan in samenspraak met het RVE-management.
Beschrijving van de stage
De aios werkt als IC-arts in een 3 x 8-uurs (dag-avond-nacht) dienstrooster. De dagindeling staat omschreven in tabel 1. De aios/IC-arts van de nachtdienst verzorgt de overdracht. De aios/IC-arts van de dagdienst presenteert vervolgens dagelijks de patiënten op de radiologiebespreking, ziet daarna zelfstandig (enkele van) de op de IC opgenomen patiënten (afhankelijk van de bedbezetting worden de patiënten ‘s ochtends verdeeld tussen de aios/IC-arts(en), de intensivist en de eventuele keuzecoassistent), neemt anamnese af, doet het lichamelijk onderzoek en verzamelt aanvullende gegevens (waarnemingen van de verpleegkundigen, metingen van beademingsapparatuur, hemodynamische monitoringssystemen, laboratoriumonderzoek etc). De aios/IC-arts zorgt voor zorgvuldige documentatie in het digitaal patiëntendossier, en komt tot een conclusie met probleemlijst, een differentiaal diagnose per probleem, en een voorstel voor het beleid. Dit wordt vervolgens bij de dagelijkse visite van 11 tot 12 uur besproken met de intensivist.
Vervolgens bespreekt de aios/IC-arts zijn of haar patiënten in het multidisciplinair overleg. Het besprokene en de afspraken daarover worden weer vastgelegd in het digitaal patiëntendossier (HiX).
In de middag is de aios/IC-arts het eerste aanspreekpunt voor alle IC-patiënten op de afdeling.
Familiegesprekken kunnen in overleg met de intensivist door de aios/IC-arts worden gevoerd, vaak in aanwezigheid van de intensivist.
De aios/IC-arts leert verrichtingen, zoals intubatie en inbrengen arterielijn en centrale lijn, in een 4-stappenplan van de intensivist. Deze specifieke IC-verrichtingen mogen, na overleg met de intensivist, vervolgens zelfstandig worden uitgevoerd (m.u.v. intubatie; dit mag nooit zonder de aanwezigheid van een intensivist door een aios/IC-arts worden gedaan)
De aios/IC-arts neemt deel aan het SIT (Spoed Interventie Team) en reanimatieteam. Bij een SIT-oproep beoordeelt de aios/IC-arts samen met een IC-verpleegkundige de patiënt en zet de eerste behandeling in. Bij een reanimatie verzorgt de aios/IC-arts zijn/haar taken volgens het vigerende ziekenhuisprotocol; o.a. heeft de leiding over de reanimatie.
In de avond- en nachtdienst is de aios/IC-arts eerste aanspreekpunt voor de patiënten op de IC, als ook aanspreekpunt voor vragen/consulten vanuit het huis.
Voor alle taken van de aios/IC-arts geldt dat hij/zij nauw en laagdrempelig gesuperviseerd wordt door één van de intensivisten. Er is altijd minimaal 1 intensivist aanwezig bij de verschillende overdrachten (tenzij de intensivist bezig is met een spoedsituatie). In de dagdienst is de intensivist aanwezig op de afdeling of direct (<5 minuten) oproepbaar. In de avond- en nachtdienst geldt een bereikbaarheidsdienst, waarbij de intensivist < 20 minuten aanwezig is. In de praktijk is de intensivist in het algemeen gedurende de hele avonddienst, en ook bij de overdracht van avond naar nachtdienst aanwezig.
Onderwijs
De vele patiëntcontacten met op de IC opgenomen patiënten, tijdens consulten, SIT-oproepen (op andere ziekenhuisafdelingen en SEH) en bij reanimaties vormen veel onderwijsmomenten. Daarnaast is de IC bij uitstek een multidisciplinaire afdeling, waarbij overleg met allerlei partijen erg belangrijk is. Dit zorgt voor veel leermomenten op een ander vlak (o.a. organisatie, communicatie). De unieke situatie van veel 1:1 contact met de intensivist draagt zorg voor continu onderwijs en biedt veel mogelijkheden tot directe feedback.
Daarnaast heeft de IC een onderwijsprogramma met dagelijks onderwijs (m.u.v. dinsdag i.v.m. de vakgroepvergadering). Maandelijks wordt een schema verstrekt met de onderwerpen.
Het onderwijs is van 15.30 – 16.00 uur en bestaat o.a. uit cursorisch onderwijs, praktijk onderwijs, scenariotrainingen, protocolbesprekingen, casusbesprekingen en bedside teaching. Het onderwijs wordt verzorgd door de intensivisten, de nurse practitioners, senior verpleegkundigen, ALS-trainers, en de a(n)ios zelf.
4x per jaar is er een complicatiebespreking op de IC, deze worden door de aios/IC-artsen gepresenteerd en voorbereid, onder begeleiding van een van de intensivisten. Hetzelfde geldt voor de Heelkunde/Interne/IC-obductiebespreking, die 3x per jaar georganiseerd wordt, waarvan 1x per jaar verzorgd door de IC.
Dagelijks is er van 15.00 tot 15.30 uur een klinische les voor de verpleging. Indien de werkzaamheden dit toelaten kan de aios/IC-arts de klinische lessen bijwonen. Ook kan de aios/IC-arts gevraagd worden een les te verzorgen.
Minimaal eenmaal per stage houdt de aios/IC-arts een voordracht (bv. Complicatiebespreking, obductiebespreking of over een IC-gerelateerd onderwerp aan de hand van een patiëntencasus).
Dagindeling werkzaamheden AIOS/IC-arts:
8.00-8.30
Ochtendoverdracht door AIOS/IC-arts van de nachtdienst aan AIOS/IC-arts dagdienst, intensivist dag, evt. intensivist nacht, AIOS/IC-arts en co-assistenten. Indien van toepassing: chirurg en AIOS chirurgie
AIOS/IC-arts van nachtdienst draagt alle patiënten aan bed over, met veranderingen van nacht/weekend, en aandachtspunten voor beleid.
8.30
Patiëntenindeling
intensivist maakt indeling van patiënten voor AIOS/IC-arts(en), coassistenten en intensivist.
8.45
Korte vragenronde
AIOS/IC-arts loopt kort langs zijn/haar patiënten, inventariseert evt acute problemen en beantwoordt eerste vragen verpleging.
9.00–9.10
Radiologie bespreking
AIOS/IC-arts meldt klinische gegevens en vraagstelling en radioloog bespreekt alle radiologie onderzoeken van voorgaande dag/nacht.
9.10-11.00
Onderzoek aan bed
Onderzoeken patiënten, spreken verpleegkundigen, status opmaken in PDMS
Consulten en onderzoeken aanvragen
11.00-12.00
Visite
Bespreken patiënten en beleid bepalen, door IC-arts met supervisie van intensivist, in aanwezigheid verpleegkundige.
12.00 – 12.30
Multidisciplinair overleg
Intensivist, AIOS/IC-arts, co-assistent, senior IC-verpleegkundige, IC-verpleegkundige, overig specialismen, wisselend: chirurg, internist (+ AIOS consultenstage), longarts (+ AIOS), microbioloog, apotheker, klinisch chemicus, fysiotherapeut, logopedist etc
12.30–13.00
Lunchpauze
13.00-16.30
Tijd voor bijwerken status. Gegevens verzamelen, zaken uitzoeken, literatuur, zelf studie. Uitwerken MDO
14.00-15.00
Familiegesprekken
AIOS/IC-arts woont gesprek bij, danwel voert zelfstandig het gesprek
Hele dag
SIT-oproepen, reanimaties
AIOS/IC-arts heeft leidende rol in SIT en reanimatieteam (intensivist, afh van ervaring aios/IC-arts aanwezig, of snel oproepbaar)
Hele dag
Praktische vaardigheden: lijnen inbrengen, intubaties etc
Door AIOS/IC-arts, na voldoende training, danwel door intensivist
Hele dag
Nieuwe opnames
Door AIOS/IC-arts
15.00
Start avonddienst (ma-vrij)
AIOS/IC-arts
15.00-15.30
Gezamenlijk werkzaamheden op IC
Taken worden verdeeld tussen aios/IC-arts van dagdienst en avonddienst, zodat beiden kunnen deelnemen aan onderwijs
15.30-16.00
Onderwijs
Door intensivisten, aios/IC-arts, gespecialiseerd verpleegkundigen.
16.00-16.30
Voorbereiden overdracht en evt. laatste korte ronde langs patiënten
Voorbereiden overdracht door aios/IC-arts dag, op verzoek langs patiënten lopen door dd avonddienst voor laatste beoordeling/informatie
16.30-17.00
Avondoverdracht (en start avonddienst za-zo)
Aios/IC-arts van de dag draagt alle patiënten aan bed over met veranderingen van de dag en aandachtspunten voor beleid in de dienst.
17.00-23.00
Avonddienst
AIOS/IC-arts maakt ronde langs alle patiënten en brengt patiënten voor zichzelf in kaart. Van nieuwe bevindingen en wijziging in beleid worden notities in ICCA gemaakt.
De aios/IC-arts is verantwoordelijk voor alle IC-patiënten en voor SIT-en reanimatie oproepen. Intensivist aanwezig of laagdrempelig bereikbaar.
23.00–23.30
Avondoverdracht
Door AIOS/IC-arts van de avonddienst aan IC-arts van de nachtdienst, (in principe) intensivist aanwezig.
Overdracht van alle patiënten aan bed, met aandachtspunten voor beleid in de dienst.
23.30–08.00
Nachtdienst
Idem avonddienst. Aanvullend: aios/IC-arts werkt samenvatting van beloop bij van elke patiënt in PDMS.
*Bij spoedsituaties kan van de vaste tijden worden afgeweken
Inwerkperiode
In de eerste periode van de stage doet de nieuwe aios/IC-arts alleen dagdiensten. De stage vangt aan met een cursus ‘Luchtwegmanagement en Intubatie’ op de OK onder leiding van de anesthesiologen. Een FCCS-cursus is verplicht voor aios/IC-artsen die op de IC komen werken. De kosten worden vergoed door de opleidingsinrichting. De cursus dient voorafgaand, of in het directe begin van de stage gedaan te worden. De aios/IC-arts dient zich hiervoor zelf aan te melden. Hierover vindt ruim voor aanvang van de stage overleg plaats tussen de aios/IC-arts en de roostercoördinator van de IC.
In de eerste week krijgt de aios/IC-arts uitleg over het IC-deel van HiX. Verder krijgt de aios/IC-arts een (herhaalcursus, nl ook reeds verplicht gevolgd tijdens introductiedagen Alrijne ziekenhuis) ALS-reanimatietraining van de reanimatie coördinator van de afdeling. Deze training moet succesvol worden afgerond met het behalen van de toets. Verder volgt de aios/IC-arts het verpleegkundig inwerkprogramma, dat 1 dagdeel omvat.
Het dagelijks werk begint met de zorg voor 1 of 2 patiënten, onder begeleiding van de intensivist. Het aantal patiënten en de complexiteit van de ziektebeelden wordt vervolgens uitgebreid.
Leerdoelen
- Het leren herkennen van de vitaal bedreigde patiënt, de systematische benadering volgens de ABCDE-methode, en het inzetten van de behandeling.
- De dagelijkse medische zorg voor een IC patiënt kunnen verzorgen, waaronder onderzoek patiënt, verzamelen gegevens, overleg met verpleegkundigen, consulenten, para-medici etc, het stellen van een diagnose, opstellen van een differentiaal diagnose, het maken van beleid. Presenteren van patiënt bij de visite, overdracht en MDO.
- Kennis vergroten omtrent de pathofysiologie en de behandeling van ernstige acute ziektebeelden (vanuit interne, maar ook vanuit bv. chirurgie, neurologie of obstetrie). (Voorbeelden zijn: verschillende vormen van shock, sepsis, SIRS, respiratoire insufficiëntie, ernstige exacerbatie COPD, status astmaticus, ARDS, aritmieën, ernstig bloedverlies uit de tractus digestivus, ernstige longembolieën, DIS, hypertensieve crisis, hypotermie, acute nierinsufficiëntie, elektroliet- en zuurbasestoornissen, acuut leverfalen, ernstige intoxicaties, peri-operatieve complicaties, coma, status epilepticus, eclampsie, vruchtwaterembolie)
- Het vergaren van kennis (de indicatie, de werking en toepassing) van specifieke IC-behandelingen:
1. Diverse vormen van zuurstoftherapie, waaronder Optiflow
2. Beademing, non-invasief en invasief
3. Hemodynamische monitoring
4. Vloeistofresuscitatie en inotropie
5. Nierfunctievervangde therapie op de IC; CVVH
6. Sedatie en pijnstilling op de IC
- Kennis vergroten omtrent specifieke IC-ziektebeelden, zoals delier en ICU-AW (Intensive Care Unit-
Acquired Weakness), ventilator-associated pneumonia en lijnsepsis.
- Adequate zorg verlenen aan een langer op de IC verblijvende patiënt (>2 weken, een zogenoemde ‘lange ligger’), waarbij de AIOS/IC-arts aandacht schenkt aan medisch- inhoudelijke aspecten, maar ook aan psychosociale, maatschappelijke en medisch ethische aspecten, waarbij een effectieve (behandel)relatie wordt opgebouwd met de patiënt en de familie.
- Het houden van een (familie)gesprek over/met een ernstig zieke IC patiënt.
- Het met argumenten onderbouwd kunnen deelnemen aan een multidisciplinaire discussie over een medisch-ethische kwestie, bv het staken van de behandeling bij een beademde patiënt.
- Praktisch vaardigheden: inbrengen arterielijn, inbrengen centraal veneuze katheter, intubatie.
Bewaking voortgang
Iedere aios/IC-arts die de IC-stage doet, krijgt bij aanvang van de stage een intensivist aangewezen. Deze intensivist is de eerst aanspreekbare bij problemen en/of vragen. Het introductiegesprek in de eerste week, het tussentijdse voortgangsgesprek op de helft van de stage en het eindbeoordelingsgesprek in de laatste week worden door deze intensivist gedaan. Van de aios/IC-arts wordt een actieve houding verwacht. De aios/IC-arts benadert zelf de intensivist voor een afspraak.
Voor aanvang van de stage dient de AIOS/IC-arts leerdoelen te formuleren voor medische en niet-medische competenties, gebaseerd op bovenstaande leerdoelen, aangevuld met persoonlijke leerdoelen. In het eerste gesprek worden de leerdoelen besproken en vastgelegd. Toetsing van het bereiken van de leerdoelen vindt plaats middels KPB’s en het tussentijds- en eindbeoordelingsgesprek. De AIOS/IC-arts zorgt voor het verkrijgen van minimaal 10 KPB’s per jaar, waarbij als richtlijn 1 KPB per maand en dus 4-6 KPB’s per IC-stage worden aangehouden. Voor de IC staat in onderstaande tabel vermeld welke opleidingsdoelen middels een KPB getoetst kunnen worden.
De aios houdt actief in GAIA bij welk onderwijs gevolgd is, welke presentaties zijn bijgewoond, welke voordrachten hij/zij zelf heeft bijgewoond etcetera. Het ‘Werkdocument a(n)ios IC’ kan hierbij als leidraad worden gebruikt. In het ‘Werkdocument a(n)ios IC’ kan voor eigen naslag ook een lijst van aan de hand van patiëntcasus bestudeerde ziektebeelden worden bijgehouden. Het bijhouden hiervan in GAIA is facultatief. De aios/IC-arts maakt een schriftelijk verslag van alle gesprekken en voegt deze, na ondertekening door de intensivist, toe aan zijn/haar GAIA.