10G. Stage buitenland (tropenstage)
Stageduur: 4 maanden
Opleidingsschema: 2e of 3e jaar opleiding of vooropleiding
Locatie: Sint Elisabeth Hospitaal (SEHOS), Willemstad, Curaçao
Stagebegeleider: dr. Ken Berend, internist
Plaatsvervanger: drs. Nouaf Ajubi, internist
Supervisoren: alle internisten vakgroep interne geneeskunde SEHOS Curaçao
Toetsing: start-, tussen- en eindgesprek wordt vastgelegd in GAIA portfolio
Website: http://www.internegeneeskundecuracao.nl/
Toelichting: deze stage betreft geen standaard keuzestage van de opleiding interne geneeskunde Alrijne Ziekenhuis en is alleen beschikbaar als de capaciteit en het opleidingsschema het toelaat en de RGS en PVC de AIOS toestemming hebben gegeven voor een buitenlandstage. Zie hiervoor de website van de NIV: http://www.internisten.nl/home/opleiding/eisen_buitenlandstage
Voorbereiding: de stage wordt voorafgegaan door een verplichte cursus Papiaments. Deze cursus vindt plaats in Den Haag (14 avonden à 2 uur, kosten € 365 worden vergoed) http://www.cursus-papiaments.nl/
Inleiding
Het St. Elisabeth Hospitaal te Curaçao is een middelgroot ziekenhuis met 420 bedden. De interne afdeling is een van de grootste afdelingen met 90 bedden en ruim 2000 interne opnames per jaar. Er zijn 14 specialisten werkzaam op de interne afdeling: 3 nefrologen, twee oncologen, een intensivist, een geriater, een endocrinologe, een gastro-enteroloog en 5 algemeen internisten die zich hebben verdiept in o.a. de nefrologie, hematologie, geriatrie, gastro-enterologie (MDL-arts) en Infectieziekten (aids). Tevens is er regelmatig een chef de Clinique voor de opleiding. Er zijn verder vijf cardiologen en 2 longartsen in het ziekenhuis werkzaam. Op de interne, cardiologie en longziekteafdelingen werken 3-6 A(N)IOS en wisselend 3-5 co-assistenten uit Groningen (M2 of M3 coassistenten voor 4-6 weken) en Nijmegen (seco’s/M3 voor 3 maanden).
Sinds oktober 2006 zijn er periodiek assistenten interne in opleiding op de interne afdeling in het St. Elisabeth Hospitaal te Curaçao uit Nederland en België voor stages op de afdelingen nefrologie, oncologie en algemene interne.
Wat is de toegevoegde waarde van een buitenlandstage op Curaçao voor AIOS
Op Curaçao hebben we een groot team van specialisten die zeer onderwijsminded zijn. De begeleiding is intensief en veelal 1 op 1. De meeste opnames zijn niet-electief via de SEH en omvatten het hele palet aan interne, cardiologie en longziekten aangezien er voor deze 3 vakgroepen dienst wordt gedaan. Via de SEH zijn er > 2000 opnames per jaar. Naast het onderwijs “aan het bed” worden ook wekelijks voordrachten gehouden. In Nederland worden patiënten met superspecialistische problematiek steeds meer verdeeld over diverse ziekenhuizen met diverse specialismen, wat op Curaçao vanzelfsprekend niet mogelijk is, zodat ook deze patiënten regelmatig de revue passeren. Het SEHOS is een ziekenhuis met een schuld van > 100 miljoen gulden (ca 40 miljoen euro). De zorg is enerzijds helaas mede daarom ook niet zo goed geregeld als in Nederland, maar anderzijds wordt men hier gedwongen creatiever te denken en met minder hulpmiddelen een hoog rendement te krijgen. Ook zijn de cultuurgebonden verschillen een nuttige aanvulling op de opleiding van de artsen.
Jaarlijks zijn er ca 10 congressen op Curaçao, georganiseerd door de NASKHO (Nederlands Antilliaanse Stichting voor Klinisch Hoger Onderwijs). Vaak zijn er interne onderwerpen; in 2015: nefrologie (juni), Interne en rheumatologie (september).
Opleiding van aio’s op de interne afdeling van het Sint Elisabeth Hospitaal te Curaçao
Interne afdeling:
Alhoewel er secties zijn met bedden gereserveerd voor een afdeling, liggen de patiënten meestal verspreid over het ziekenhuis en zijn de aantallen daarom variabel.
Interne mannen: in totaal 18 bedden, verspreid over diverse kamers en zalen
Interne vrouwen: in totaal 18 bedden
Oncologie: 12 bedden
Nefrologie: 12 bedden
Dagbehandeling: 8 bedden
Intensieve care: 7 IC/cardiologie bedden
CCU: 8 bedden
Internisten:
1. Dr. K. Berend, opleider, algemeen internist. Aandachtsgebied nefrologie
2. Drs. N. Ajubi, plaatsvervangend opleider, internist-nefroloog
3. Drs. R. Engels, internist. Aandachtsgebied nefrologie
4. Drs. C.N. Winkel, internist. Aandachtsgebied HIV en haematologie
5. Dr. A. Saleh, internist. Aandachtsgebied oncologie en gastroenterologie
6. Drs. F. Scheper, internist-oncoloog
7. Drs. W. Develter, internist-intensivist-nefroloog
8. Drs. R de Lannoy, internist-geriater
9. Drs. Schakel, internist-geriater
10. Drs. R. Schotborg, MDL arts
11. J. Koeijers, internist-intensivist
12. Dr. JB Schnog, internist-haematoloog-oncoloog
13. Drs. R. Grifith, internist-endocrinoloog
14. Dr. L Hu, internist-nefroloog
A(N)IOS:
Totaal 6-9 A(N)IOS (waarvan 1 op de afdelingen longziekten, nefrologie, oncologie en 3 bij de cardiologie)
Variabel tot maximaal 2 assistenten in opleiding
6-9 assistenten niet in opleiding
3-5 coassistenten
Structuur van de opleiding
De afdeling interne geneeskunde van het Sint Elisabeth Hospitaal biedt voor de AIOS interne geneeskunde Alrijne Ziekenhuis de volgende deelstages aan als onderdeel van de buitenlandstage:
1. deelstage algemene interne geneeskunde (Stageleider K. Berend)
2. deelstage nefrologie (Stageleider R. Engels of W. Develter)
1. deelstage algemene interne geneeskunde (Stageleider K. Berend)
Er zijn 4 klinische interne afdelingen. Op iedere van de 4 interne afdelingen kan een aio of een anio een zaalstage doen, onder supervisie van een internist. In overleg met de assistenten –die zelf de indeling maken in overleg met de opleider- wordt er periodiek gerouleerd. Elke ochtend wordt door een van de assistenten visite gelopen. De visite wordt gesuperviseerd door een van de internisten. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de aio’s die afhankelijk van het opleidingsstadium vrij zelfstandig werkzaam kunnen en moeten zijn en de anios die eveneens afhankelijk van hun ervaring een intensievere begeleiding nodig hebben.
De supervisor zal dagelijks overleg hebben met de assistent en binnen 24 uur moeten alle nieuwe opnames (samen met de assistent) gezien worden door de specialist. De specialist accordeert schriftelijk het beleid van de nieuw opgenomen patiënten.
De AIOS zal tevens de onderstaande reguliere lezingen en besprekingen (radiologiebesprekingen, oncologiebespreking) bijwonen en daar een actieve rol in hebben.
2. deelstage nefrologie (stageleider R. Engels/W. Develter)
Nefrologieafdeling
Er zijn ca. 210 haemodialysepatienten, 50 CAPD patiënten en 50 transplantatiepatienten. Deze zijn verdeeld over 3 klinieken.
Inhoud van het curriculum
Wekelijkse besprekingen:
Extra onderwijs
Cursorisch onderwijs
Refereeravonden/MKSAP. De afdeling interne geneeskunde organiseert 6 multidisciplinaire refereeravonden per jaar. Hierbij wordt samengewerkt met de afdeling bloedbank, chirurgie, bacteriologie en kindergeneeskunde. Zowel de assistent van de interne geneeskunde als van de andere vakgroep houdt een presentatie alsmede een staflid van een van beide vakgroepen.
Obductiebespreking
Het aantal obducties neemt zowel in Nederland als op Curaçao af. De obducties vinden plaats bij het mortuarium van een van de begrafenisondernemers op loopafstand van het ziekenhuis.
Reanimatiecursus
Verplicht voor alle assistenten welke starten in het SEHOS. Ook als reeds uitgebreide training in Nederland is gevolgd. Er is hierbij ook gelegenheid om te leren intuberen (op de OK).
Speciale verrichtingen
Speciale verrichtingen zoals het doen van beenmergpuncties (dr. F. Scheper), inbrengen van centrale lijnen (W. Develter en J Koeijers), endoscopieen (R. Schotborg, A. Saleh) etc. op aanvraag voor de aio’s.
Complicatiebespreking/MIP
Alle complicaties en fouten worden zo snel mogelijk besproken op de overdracht. Van alle complicaties wordt een MIP formulier ingevuld. Deze MIP formulieren van de interne afdeling worden naar dr. Berend geemailed en naar de MIP commissie verzonden.
Dr. Berend zal waar nodig deze incidenten bespreken met de vakgroep en waar nodig actie op ondernemen.
Wetenschap
Sinds begin 2006 zijn er regelmatig assistenten bezig geweest met een promotieonderzoek, in samenwerking met diverse ziekenhuizen in Nederland (UMCG, AMC, Erasmus Universiteit, Slotervaart Ziekenhuis). De wetenschappelijke projecten omvatten o.a. sikkelcelziekte (w.o. angiogenese) en HIV (pathogenese van de complicaties bij primoinfecties)
De afdeling interne geneeskunde streeft er voorts na om per jaar 2 minimaal case reports te publiceren.
Bijscholing
Voor bijscholing in het buitenland wordt eenmaal per jaar het vliegticket betaald voor een AIOS als die langer blijft dan 8 maanden. De NASKHO organiseert ca. 9 congressen op Curaçao op verschillende vakgebieden.
Stageduur: 4 maanden
Opleidingsschema: 2e of 3e jaar opleiding of vooropleiding
Locatie: Sint Elisabeth Hospitaal (SEHOS), Willemstad, Curaçao
Stagebegeleider: dr. Ken Berend, internist
Plaatsvervanger: drs. Nouaf Ajubi, internist
Supervisoren: alle internisten vakgroep interne geneeskunde SEHOS Curaçao
Toetsing: start-, tussen- en eindgesprek wordt vastgelegd in GAIA portfolio
Website: http://www.internegeneeskundecuracao.nl/
Toelichting: deze stage betreft geen standaard keuzestage van de opleiding interne geneeskunde Alrijne Ziekenhuis en is alleen beschikbaar als de capaciteit en het opleidingsschema het toelaat en de RGS en PVC de AIOS toestemming hebben gegeven voor een buitenlandstage. Zie hiervoor de website van de NIV: http://www.internisten.nl/home/opleiding/eisen_buitenlandstage
Voorbereiding: de stage wordt voorafgegaan door een verplichte cursus Papiaments. Deze cursus vindt plaats in Den Haag (14 avonden à 2 uur, kosten € 365 worden vergoed) http://www.cursus-papiaments.nl/
Inleiding
Het St. Elisabeth Hospitaal te Curaçao is een middelgroot ziekenhuis met 420 bedden. De interne afdeling is een van de grootste afdelingen met 90 bedden en ruim 2000 interne opnames per jaar. Er zijn 14 specialisten werkzaam op de interne afdeling: 3 nefrologen, twee oncologen, een intensivist, een geriater, een endocrinologe, een gastro-enteroloog en 5 algemeen internisten die zich hebben verdiept in o.a. de nefrologie, hematologie, geriatrie, gastro-enterologie (MDL-arts) en Infectieziekten (aids). Tevens is er regelmatig een chef de Clinique voor de opleiding. Er zijn verder vijf cardiologen en 2 longartsen in het ziekenhuis werkzaam. Op de interne, cardiologie en longziekteafdelingen werken 3-6 A(N)IOS en wisselend 3-5 co-assistenten uit Groningen (M2 of M3 coassistenten voor 4-6 weken) en Nijmegen (seco’s/M3 voor 3 maanden).
Sinds oktober 2006 zijn er periodiek assistenten interne in opleiding op de interne afdeling in het St. Elisabeth Hospitaal te Curaçao uit Nederland en België voor stages op de afdelingen nefrologie, oncologie en algemene interne.
Wat is de toegevoegde waarde van een buitenlandstage op Curaçao voor AIOS
Op Curaçao hebben we een groot team van specialisten die zeer onderwijsminded zijn. De begeleiding is intensief en veelal 1 op 1. De meeste opnames zijn niet-electief via de SEH en omvatten het hele palet aan interne, cardiologie en longziekten aangezien er voor deze 3 vakgroepen dienst wordt gedaan. Via de SEH zijn er > 2000 opnames per jaar. Naast het onderwijs “aan het bed” worden ook wekelijks voordrachten gehouden. In Nederland worden patiënten met superspecialistische problematiek steeds meer verdeeld over diverse ziekenhuizen met diverse specialismen, wat op Curaçao vanzelfsprekend niet mogelijk is, zodat ook deze patiënten regelmatig de revue passeren. Het SEHOS is een ziekenhuis met een schuld van > 100 miljoen gulden (ca 40 miljoen euro). De zorg is enerzijds helaas mede daarom ook niet zo goed geregeld als in Nederland, maar anderzijds wordt men hier gedwongen creatiever te denken en met minder hulpmiddelen een hoog rendement te krijgen. Ook zijn de cultuurgebonden verschillen een nuttige aanvulling op de opleiding van de artsen.
Jaarlijks zijn er ca 10 congressen op Curaçao, georganiseerd door de NASKHO (Nederlands Antilliaanse Stichting voor Klinisch Hoger Onderwijs). Vaak zijn er interne onderwerpen; in 2015: nefrologie (juni), Interne en rheumatologie (september).
Opleiding van aio’s op de interne afdeling van het Sint Elisabeth Hospitaal te Curaçao
Interne afdeling:
Alhoewel er secties zijn met bedden gereserveerd voor een afdeling, liggen de patiënten meestal verspreid over het ziekenhuis en zijn de aantallen daarom variabel.
Interne mannen: in totaal 18 bedden, verspreid over diverse kamers en zalen
Interne vrouwen: in totaal 18 bedden
Oncologie: 12 bedden
Nefrologie: 12 bedden
Dagbehandeling: 8 bedden
Intensieve care: 7 IC/cardiologie bedden
CCU: 8 bedden
Internisten:
1. Dr. K. Berend, opleider, algemeen internist. Aandachtsgebied nefrologie
2. Drs. N. Ajubi, plaatsvervangend opleider, internist-nefroloog
3. Drs. R. Engels, internist. Aandachtsgebied nefrologie
4. Drs. C.N. Winkel, internist. Aandachtsgebied HIV en haematologie
5. Dr. A. Saleh, internist. Aandachtsgebied oncologie en gastroenterologie
6. Drs. F. Scheper, internist-oncoloog
7. Drs. W. Develter, internist-intensivist-nefroloog
8. Drs. R de Lannoy, internist-geriater
9. Drs. Schakel, internist-geriater
10. Drs. R. Schotborg, MDL arts
11. J. Koeijers, internist-intensivist
12. Dr. JB Schnog, internist-haematoloog-oncoloog
13. Drs. R. Grifith, internist-endocrinoloog
14. Dr. L Hu, internist-nefroloog
A(N)IOS:
Totaal 6-9 A(N)IOS (waarvan 1 op de afdelingen longziekten, nefrologie, oncologie en 3 bij de cardiologie)
Variabel tot maximaal 2 assistenten in opleiding
6-9 assistenten niet in opleiding
3-5 coassistenten
Structuur van de opleiding
De afdeling interne geneeskunde van het Sint Elisabeth Hospitaal biedt voor de AIOS interne geneeskunde Alrijne Ziekenhuis de volgende deelstages aan als onderdeel van de buitenlandstage:
1. deelstage algemene interne geneeskunde (Stageleider K. Berend)
2. deelstage nefrologie (Stageleider R. Engels of W. Develter)
1. deelstage algemene interne geneeskunde (Stageleider K. Berend)
Er zijn 4 klinische interne afdelingen. Op iedere van de 4 interne afdelingen kan een aio of een anio een zaalstage doen, onder supervisie van een internist. In overleg met de assistenten –die zelf de indeling maken in overleg met de opleider- wordt er periodiek gerouleerd. Elke ochtend wordt door een van de assistenten visite gelopen. De visite wordt gesuperviseerd door een van de internisten. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de aio’s die afhankelijk van het opleidingsstadium vrij zelfstandig werkzaam kunnen en moeten zijn en de anios die eveneens afhankelijk van hun ervaring een intensievere begeleiding nodig hebben.
- De AIOS zal tenminste 1-2x/week samen met een internist visite lopen en eenmaal per week grote visite doen met een internist en een verpleegkundige (multidisciplinair overleg).
- De AIOS zal tenminste 2-3x per week samen met de internist visite lopen en eenmaal per week grote visite doen met een internist en een verpleegkundige. (multidisciplinair overleg).
De supervisor zal dagelijks overleg hebben met de assistent en binnen 24 uur moeten alle nieuwe opnames (samen met de assistent) gezien worden door de specialist. De specialist accordeert schriftelijk het beleid van de nieuw opgenomen patiënten.
De AIOS zal tevens de onderstaande reguliere lezingen en besprekingen (radiologiebesprekingen, oncologiebespreking) bijwonen en daar een actieve rol in hebben.
2. deelstage nefrologie (stageleider R. Engels/W. Develter)
Nefrologieafdeling
- Op deze afdeling worden patiënten met een nefrologische aandoening opgenomen: dialyse patiënten, patiënten met hypertensie, niertransplantatie patiënten en patiënten met enkele nierziekten ter observatie, diagnostiek en behandeling.
- Op deze afdeling is meestal één assistent werkzaam en een semi- arts.
Er zijn ca. 210 haemodialysepatienten, 50 CAPD patiënten en 50 transplantatiepatienten. Deze zijn verdeeld over 3 klinieken.
- Dagelijks na de ochtendoverdracht interne geneeskunde visite langs alle opgenomen patiënten, tenminste 2x/week met de supervisor.
- Maandagochtend: nierbiopsieën (Ajubi, Engels,Develter) en shuntbespreking 2x/maand
- Dinsdagmiddag: ECHO nieren en shunts (dr. Develter)
- Woensdag: Patiëntenbespreking ziekenhuis en CAPD patiënten (Ajubi)
- Donderdagochtend: grote visite
Inhoud van het curriculum
Wekelijkse besprekingen:
- Maandag, woensdag, vrijdag dagelijks om 8.00 uur Röntgen bespreking met de radioloog.
- Maandag-vrijdag dagelijks interne overdracht.
- Maandag-vrijdag om 16.30 uur een interne overdracht. Alle opnames worden schriftelijk vastgelegd en maandelijks bijgehouden door de chef de clinique. De weekendoverdracht op vrijdag zal schriftelijk worden vastgelegd.
- Avondbespreking/ patiëntenoverdracht: dagelijks van maandag tot donderdag is er om 16.30 uur een patiëntenoverdracht en op vrijdag om 16.00 uur met een internist.
- Weekenddagen (zowel zaterdag als zondagochtend) en de feestdagen: opgenomen patiënten door de superviserend internist binnen 24 uur worden gezien. De superviserend internist in het weekend met de assistent visite loopt (overdracht om 9.00 uur s'ochtends)
- Maandag 11.30 uur. Oncologische bespreking: de patiënten worden gepresenteerd door òf de arts- òf de co- assistent Interne. Afhankelijk van het aantal te behandelen patiënten duurt deze bespreking ca. 30-45 minuten. Aanwezig zijn, behalve de reeds genoemde arts- en/of coassistenten, ook de arts- en coassistenten chirurgie. Verder ook een aantal chirurgen, radiologen, internisten, de radiotherapeut en de patholoog anatoom.
- Dinsdagochtend 9.00 uur. De arts-assistent en de co-assitent geven beurtelings een voordracht. De co-assistent een casusbespreking en de arts-assistent een critical appraisal of the literature (CAL). De arts-assistenten stellen dit programma op en sturen het per email naar alle betrokkenen.
- Dinsdagavond 7.30 eenmaal per 1-2 maanden. MKSAP, refereeravond of bespreking speciaal onderwerp.
- Woensdag 11.30 uur. Klinische conferentie voor (co-)assistenten, specialisten, en huisartsen, waarbij een locale of buitenlandse spreker een lezing geeft. Duur ± 60 minuten.
- Donderdagochtend 9.00 uur zo nodig interne-chirurgische overdracht.
- Donderdagochtend 9.00 uur indien er geen chirurgische patiënten te bespreken zijn zal een van de (co)assistenten een (review) artikel of een casus presenteren en bespreken samen met de chirurgen. Het artikel betreft een deelspecialistisch probleem en bespreking en verdieping zal onder leiding van de betreffende deelspecialist plaatsvinden. De aio chirurgie stelt dit programma op en emailed dit naar de betrokkenen.
- Vrijdagochtend 9.00 uur staflid (casusbespreking, probleemoplossende patiëntenbespreking, cursorisch onderwijs etc.)
- Vrijdag na de overdracht bespreking cardiologie/interne patiënten, ECG’s, ECHO’s etc.
Extra onderwijs
Cursorisch onderwijs
Refereeravonden/MKSAP. De afdeling interne geneeskunde organiseert 6 multidisciplinaire refereeravonden per jaar. Hierbij wordt samengewerkt met de afdeling bloedbank, chirurgie, bacteriologie en kindergeneeskunde. Zowel de assistent van de interne geneeskunde als van de andere vakgroep houdt een presentatie alsmede een staflid van een van beide vakgroepen.
Obductiebespreking
Het aantal obducties neemt zowel in Nederland als op Curaçao af. De obducties vinden plaats bij het mortuarium van een van de begrafenisondernemers op loopafstand van het ziekenhuis.
Reanimatiecursus
Verplicht voor alle assistenten welke starten in het SEHOS. Ook als reeds uitgebreide training in Nederland is gevolgd. Er is hierbij ook gelegenheid om te leren intuberen (op de OK).
Speciale verrichtingen
Speciale verrichtingen zoals het doen van beenmergpuncties (dr. F. Scheper), inbrengen van centrale lijnen (W. Develter en J Koeijers), endoscopieen (R. Schotborg, A. Saleh) etc. op aanvraag voor de aio’s.
Complicatiebespreking/MIP
Alle complicaties en fouten worden zo snel mogelijk besproken op de overdracht. Van alle complicaties wordt een MIP formulier ingevuld. Deze MIP formulieren van de interne afdeling worden naar dr. Berend geemailed en naar de MIP commissie verzonden.
Dr. Berend zal waar nodig deze incidenten bespreken met de vakgroep en waar nodig actie op ondernemen.
Wetenschap
Sinds begin 2006 zijn er regelmatig assistenten bezig geweest met een promotieonderzoek, in samenwerking met diverse ziekenhuizen in Nederland (UMCG, AMC, Erasmus Universiteit, Slotervaart Ziekenhuis). De wetenschappelijke projecten omvatten o.a. sikkelcelziekte (w.o. angiogenese) en HIV (pathogenese van de complicaties bij primoinfecties)
De afdeling interne geneeskunde streeft er voorts na om per jaar 2 minimaal case reports te publiceren.
Bijscholing
Voor bijscholing in het buitenland wordt eenmaal per jaar het vliegticket betaald voor een AIOS als die langer blijft dan 8 maanden. De NASKHO organiseert ca. 9 congressen op Curaçao op verschillende vakgebieden.
