Hoofdstuk 1: Inhoud van de opleiding
CanMEDS en EPA’s
Centraal in de opleiding tot internist staat de individualisering en flexibilisering van de opleidingsinhoud en de opleidingsduur aan de hand van de verworven competenties.
De competenties worden opgedeeld in de zgn. CanMEDS, zie hieronder. Competenties zijn eigenschappen die nodig zijn om bepaalde activiteiten zelfstandig te kunnen uitvoeren. Naarmate de competenties van de aios zich verder ontwikkelen, neemt ook de bekwaamheid toe. De opleidingsgroep vertrouwt de aios dan in toenemende mate taken toe met afnemende supervisie. Dit proces van groeiende zelfstandigheid en afnemende supervisie heeft geleid tot de term ‘Entrustable Professional Activities’ (EPA’s).
Aangepaste CanMEDS bloem als basis voor het opleidingsplan Interne geneeskunde
CanMEDS en EPA’s
Centraal in de opleiding tot internist staat de individualisering en flexibilisering van de opleidingsinhoud en de opleidingsduur aan de hand van de verworven competenties.
De competenties worden opgedeeld in de zgn. CanMEDS, zie hieronder. Competenties zijn eigenschappen die nodig zijn om bepaalde activiteiten zelfstandig te kunnen uitvoeren. Naarmate de competenties van de aios zich verder ontwikkelen, neemt ook de bekwaamheid toe. De opleidingsgroep vertrouwt de aios dan in toenemende mate taken toe met afnemende supervisie. Dit proces van groeiende zelfstandigheid en afnemende supervisie heeft geleid tot de term ‘Entrustable Professional Activities’ (EPA’s).
Aangepaste CanMEDS bloem als basis voor het opleidingsplan Interne geneeskunde
P: professionaliteit; M: medisch handelen en kennis Interne geneeskunde; C: communiceren;S: samenwerken; W: wetenschap; Ma: maatschappelijk handelen; L: leiderschap; R: reflecteren
Om een EPA succesvol te kunnen uitvoeren wordt een beroep gedaan op de bekwaamheid om een combinatie van competenties gelijktijdig aan te wenden. De aios is zelf primair verantwoordelijk voor het behalen van alle benodigde EPA’s binnen de opleiding. Het verzoek van een aios tot toekenning van een bekwaamheidsverklaring voor een bepaalde EPA wordt binnen de opleidingsgroep besproken. Omdat de EPA’s ook voor aios gaan gelden die reeds gevorderd zijn in hun opleiding, wordt deze aios al direct bij initiatie van het e-portfolio door de opleider en plaatsvervangend opleider een EPA-niveau toegekend op grond van competenties die op dat moment redelijkerwijs verwacht mogen worden.
De EPA’s zijn zodanig geformuleerd dat deze activiteiten aan de aios kunnen worden toevertrouwd. Ze vormen een wezenlijk onderdeel van de opleiding tot internist, ze zijn meetbaar/toetsbaar en ze moeten in een bepaalde fase van de opleiding kunnen worden afgerond. EPA’s zijn gericht op activiteiten die zeer goed herkenbaar zijn op de werkvloer. Dit maakt het opleiden op de werkvloer transparanter en beter toetsbaar.
Het niveau van de EPA wordt weergegeven in het E-portfolio.
De eerste vier jaar van de opleiding tot internist kent tien EPA’S:
Elke EPA heeft vijf niveaus:
Voortgang, beoordelen en bekwaam verklaren
Gedurende de opleiding worden de voortgang en competenties van de aios nauwlettend beoordeeld en vastgelegd aan de hand van diverse gesprekken, toetsen en feedbackinstrumenten. Deze worden gedocumenteerd in het e-portfolio.
Introductiegesprek met de opleider
Voor aanvang van de opleiding vindt een introductiegesprek met de opleider plaats. Tijdens dit gesprek wordt de opleiding in grote lijnen doorgenomen, wordt gekeken of de AIOS in aanmerking komt voor opleidingskorting, worden de mogelijke stages besproken en wordt een eerste versie van het IOP doorgenomen. Dit laatste wordt door de AIOS voorbereid en meegenomen naar het gesprek.
Voortgangsgesprekken en geschiktheidsbeoordeling
In het eerste jaar vinden de voortgangsgesprekken met de opleider elke 3 maanden plaats, daarna elke 6 maanden. Vaak in bijzijn van de plaatsvervangend opleider. Het laatste gesprek in elk opleidingsjaar is tegelijkertijd een geschiktheidsbeoordeling.
Om de voortgang te kunnen beoordelen is het van belang dat het e-portfolio (Reconcept) op orde is en er voldoende KPB's en stage beoordelingen zijn afgerond.
Minimaal 1 week voor het beoordelingsgesprek dient de aios de zelfreflectie in Reconcept in te vullen.
Tijdens de voortgangsgesprekken komen in ieder geval de volgende onderwerpen aan bod:
Na afloop van het gesprek wordt het e-portfolio door de aios bijgewerkt met de gemaakte afspraken. Zie voor bekwaam verklaren EPA’s ook het Landelijk Opleidingsplan.
Stagegesprekken met de stagehouder
De stagegesprekken vinden plaats met de stagehouder aan het begin, halverwege en aan het eind van elke stage. Totaal dus 3 gesprekken per stage. Tijdens de eerste jaars zaalstage vinden 1-2 gesprekken per blok van 4 maanden plaats.
In de stagebeschrijvingen staat de competenties vermeld die besproken worden tijdens het gesprek. Het stagegesprek wordt opgenomen in het e-portfolio.
KPB’s
Minimaal 10x per jaar wordt door de aios een Korte Praktijk Beoordeling gevraagd aan een lid van de opleidingsgroep of een van de supervisoren van een stage. Met een KPB wordt gerichte feedback gegeven over een kort observatiemoment (overdracht, ingreep, presentatie, gesprek met patiënt). De KPB kan ingevuld worden in het e-portfolio zowel via een PC als via de app. Tijdens de geschiktheidsbeoordeling wordt gekeken of de aios het minimaal aantal KPB’s behaald heeft. De KPB heeft als zorg er mede voor dat de beoordeling van de aios door alle leden van de opleidingsgroep plaatsvindt.
Directe feedback
De meest nuttige feedback is vaak nog de feedback die spontaan door de AIOS gevraagd wordt aan de supervisor of spontaan door de supervisor gegeven wordt na een bepaalde middellange observatieperiode. Bijvoorbeeld na een week op de afdeling, na een weekenddienst, na het ochtendrapport op de maandagochtend. Maar ook bijvoorbeeld na afloop van een complexe behandeling van een patiënt of juist na het bespreken van een klacht.
Coassistent beoordelingen
In 2019 start een pilot waarbij coassistenten niet alleen feedback krijgen maar ook feedback geven aan aios. Hiervoor is een speciaal feedbackformulier ontwikkeld. De ingevulde formulieren worden (geanonimiseerd voor de coassistent) ook gedeeld met de opleider en worden periodiek meegenomen bij het voortgangsgesprek.
Aios geven ook feedback over de coassistenten aan de coassistentencoördinatoren, dit gebeurt wekelijks aan het eind van het woensdagochtendonderwijs.
360 graden feedback
Elke aios wordt gedurende de opleidingsperiode in Alrijne Ziekenhuis niet alleen door de directe stagebegeleiders en opleiders beoordeeld, maar ook door minder frequent superviserende specialisten, collega-a(n)ios en door niet-medisch specialisten zoals verpleegkundigen, baliemedewerkers etc. Hiervoor wordt gebruikt gemaakt van 360 graden feedback. Dit kan via Reconcept worden uitgezet. De aios nodigt zelf medewerkers uit voor feedback. Deze medewerkers hoeven zelf geen Reconcept portfolio te hebben. De uitslag wordt besproken tijdens een voortgangsgesprek.
De 360 graden feedback wordt 1x per 1.5 jaar, doch minimaal 1x per opleidingsperiode in Alrijne uitgezet.
Video- en lichamelijk onderzoek observatie
Duur: ca. 2 ¼ uur
Frequentie: 2x tijdens opleiding
Locatie: polikliniek Interne geneeskunde
Coördinatie: S. Anten en E. Batman
Supervisor: mentor/coach, beoordeling als KPB in e-portfolio
Elke aios dient minimaal 2x gedurende zijn opleidingsperiode in Alrijne Ziekenhuis een ochtend geobserveerd te worden door een internist tijdens videoanamnese- en lichamelijk onderzoek. Hiervoor kan een afspraak gemaakt worden met de eigen senior mentor/coach.
De anamnese zal d.m.v. een video-opname worden geobserveerd en het lichamelijk onderzoek door aanwezigheid van de supervisor in de onderzoekskamer. Na afloop zal zowel de video als het lichamelijk onderzoek door de internist met de aios worden besproken. Hier zal een KPB over worden aangemaakt. Vervolgens wordt de video-opname vernietigd.
Het observatieprogramma vindt plaats op een woensdagochtend en ziet er als volgt uit:
09.00-09.30 Voorbereiden patiënt door aios d.m.v. verwijsbrief
09.30-10.00 Video-opname van de anamnese op poli-kamer AIOS
10.00-10.15 Observatie lichamelijk onderzoek door supervisor
10.15-10.30 aios bespreekt de patiënt met supervisor
10.30-10.45 aios spreekt patiënt, rondt af met patiënt
10.45-11.15 aios bekijkt en bespreekt video met supervisor en vult
Kennistoets
De landelijke kennistoets voor aios interne geneeskunde wordt jaarlijks georganiseerd door de NIV. De kennistoets heeft een resultaatverplichting. 3 van de 4 toetsen in de eerste 4 jaar moeten met een voldoende resultaat worden afgerond.
Voor aios in vooropleiding geldt geen resultaatsverplichting. Wel dienen zij 1x gedurende de vooropleiding de kennistoets te maken (reumatologen i.o. 2x).
Elke vrijdagochtend wordt de kennistoets geoefend tijdens het onderwijs na afloopt van het ochtendrapport.
Een uitnodiging wordt automatisch thuisgestuurd door de NIV. Adresgegevens dienen aan het begin van de opleiding verstrekt te worden aan het COIG secretariaat van de NIV: huissen@knmg.niv.nl
Voorbereiding 1e jaar klinische stage en verplichte- en keuzestages 3e t/m 4e jaar
Alrijne Academie
Het opleidingscentrum Alrijne Academie van Alrijne Ziekenhuis ondersteunt aios en opleidingsgroepen zowel logistiek als inhoudelijk mede door monitoren van de kwaliteit van de opleidingen. Tevens heeft de aios een exitgesprek met de onderwijskundige van het opleidingscentrum wanneer deze het opleidingsgedeelte in Alrijne Ziekenhuis bijna heeft afgerond.
COC
De Centrale OpleidingsCommissie (COC) fungeert binnen Alrijne Ziekenhuis als overlegorgaan voor de opleiders van de medische vervolgopleidingen. De COC heeft als doel het bevorderen respectievelijk handhaven van een optimaal opleidingsklimaat in Alrijne Ziekenhuis. De COC wordt voorgezeten door de decaan.
Diverse opleidingsonderwerpen worden besproken waarbij kennis en informatie worden gedeeld. Over kwaliteit, opleidersprofessionalisering en discipline overstijgend onderwijs wordt gediscussieerd. De belangen van de aios worden behartigd door de aios-leden. Ook de voorzitter van de Raad van Bestuur is lid van de COC.
De COC heeft een dagelijks bestuur (overlegtafel) waar de opleider interne geneeskunde onderdeel van uitmaakt.
LUMC
Tijdens de aanstelling in Alrijne Ziekenhuis krijgen de aios Interne geneeskunde tevens een 0-uren contract in het LUMC. Hierdoor heeft elke aios toegang tot de elektronische bibliotheek van het LUMC en naast een Alrijne E-mail adres ook E-mail adres van het LUMC.
https://www.lumc.nl/org/interne-geneeskunde/opleiding-en-onderwijs/opleiding-tot-internist/
Wetenschap
De opleiding Interne geneeskunde stimuleert deelname van aios aan wetenschappelijk onderzoek. Vrijwel alle leden van de opleidingsgroep zijn betrokken bij wetenschappelijk onderzoek in het eigen deelgebied. Tijdens het introductiegesprek en de voortgangsgesprekken zal gekeken worden of deelname aan wetenschappelijk onderzoek in Alrijne Ziekenhuis te combineren is met de klinische vorderingen en een eventueel al in gang gezet promotietraject. In dat geval zal het IOP hierop worden aangepast. Te allen tijde zal echter vooral in het eerste jaar de nadruk gelegd worden op het ontwikkelen van klinische vaardigheden.
Elke aios wordt in de gelegenheid gesteld om jaarlijks 1 week (5 werkdagen) vrijgesteld te worden van klinische taken om te besteden aan wetenschappelijk onderzoek. Van tevoren dient een verzoek bij de opleider (of plaatsvervangend opleider) te worden ingediend waarin beschreven staat waar deze week aan besteed gaat worden. Na toestemming en indien passend in het dienstrooster kan deze wetenschapsweek worden opgenomen i.o.m. de roosterplanner. In uitzonderlijke gevallen kan toestemming voor extra tijd voor wetenschappelijk onderzoek worden aangevraagd bij de opleider. Indien een promotieonderzoek wordt afgerond tijdens de opleidingsperiode in Alrijne Ziekenhuis, telt de promotiedag eveneens als een extra wetenschapsdag.
Alrijne Ziekenhuis heeft een actieve wetenschapscommissie waar de opleider Interne geneeskunde deel van uitmaakt, een duidelijk en toegankelijk traject t.a.v. aanvragen bij de lokale uitvoeringscommissie en er is een vaste statisticus/epidemioloog beschikbaar die elke week een periode is vrij gepland om het opzetten en begeleiden van wetenschappelijke studies in Alrijne Ziekenhuis te ondersteunen.
Echografie
In 2016 is de vakgroep Interne geneeskunde in Alrijne Ziekenhuis gestart met een pilot pocket-echografie. Hiervoor is een handheld-echoapparaat aangeschaft. Het doel is het lichamelijk onderzoek van de internist te moderniseren en betrouwbaarder te maken. Eind 2018 is de Lange leerlijn basisechografie tot stand gekomen tijdens de klinisch onderwijsstage van voormalig aios Eva Molendijk. Alle afzonderlijke stagehouders en de radiologen zijn betrokken bij deze lange leerlijn echografie. Intussen heeft de vakgroep Interne geneeskunde drie hand-held-echoapparaten tot zijn beschikking, eind 2019 en begin 2020 volgen er nog zes.
Door met handheld echoapparaten te werken en de echo dus in een zak van de witte jas te hebben, heeft de aios de echo steeds bij de hand en kan de aios eenvoudig voor elk onderdeel van het lichamelijk onderzoek en bij elke type patiënt de echo gebruiken. Ook kan de echo gebruikt worden voor het uitvoeren van diagnostische puncties. Tijdens elke stage kan een extra vaardigheid worden aangeleerd (bijvoorbeeld echografische beoordeling van het hart tijdens de cardiologiestage).
Voordat de echo gebruikt kan worden, wordt een 2-daagse echocursus gevolgd aan het einde van het eerste opleidingsjaar. Verderop in het opleidingsplan is precies te lezen wat de inhoud is van de Lange leerlijn basisechografie en hoe dit is ingebed in de verschillende stages en welke basisechografiecursussen worden aangeraden.
In het nieuwe opleidingsplan van de NIV (2019) wordt aangegeven dat in 2020 alle opleidingsklinieken voldoende echografiefaciliteiten moeten hebben voor de aios interne geneeskunde. Ook zullen de aios worden opgeleid in basisechografie. Hierbij gaat het voornamelijk om spoedechografie, echografie als aanvulling op lichamelijk onderzoek en interventionele echografie. Ook zullen er voldoende internisten bekwaam moeten worden in basisechografie. Momenteel hebben 2 internisten uit de opleidingsgroep een echocursus gedaan en volgen er het komende jaar nog 2.
Regionaal wordt basisechografie voor internisten als speerpunt gezien. Als OOR Leiden hebben we een speciale werkgroep opgericht om hier zoveel mogelijk samen in op te trekken. Het LUMC heeft een eigen cursus basisechografie ontwikkeld waar alle aios interne geneeskunde aan kunnen deelnemen.
Nieuwe landelijk opleidingsplan NIV 2019
In 2019 is er een nieuw landelijk opleidingsplan interne geneeskunde geïntroduceerd door de NIV. In het nieuwe opleidingsplan wordt ingespeeld op de ontwikkelingen die er zijn binnen het vakgebied Interne geneeskunde zodat er toekomstbestendige internisten worden opgeleid.
De grootste wijzigingen zijn:
Website en app
Website
De vakgroep Interne geneeskunde heeft sinds 1999 een eigen website waar eigen protocollen (Leidraad), richtlijnen, werkafspraken en informatie over de opleiding (inclusief de laatste update van dit LOP) te vinden is: www.internisten-alrijne.nl
App
Sinds 2014 heeft de opleidingsgroep ook een eigen app: Interne Alrijne
Deze is te downloaden via de Apple App Store en de Google Play Store. Hierop zijn naast de Leidraad ook alle opleidingsdocumenten te vinden inclusief dit document alsmede o.a. een agenda van alle opleidingsactiviteiten. Tevens is hier een overzicht met foto’s te vinden van alle internisten, aios en anios. Ook wordt een overzicht vermeld van wetenschappelijke onderzoeken waar momenteel aan wordt deelgenomen.
Vergoedingen
De opleidingsinstellingen binnen de OOR Leiden vergoeden vanaf 1-1-2015 de volgende kosten:
Opleidingskorting
Afhankelijk van voorgaande klinische ervaring (bijvoorbeeld als anios) en de behaalde competenties kan in het eerste jaar of voor de periode daarna opleidingskorting worden toegekend door de opleider. De opleidingskorting wordt vastgelegd in het IOP en in het E-portfolio. Formele realisatie van de opleidingskorting in de vorm van een aanpassing van het opleidingsschema bij de RGS wordt uitgevoerd door de Eveline de Lange, adviseur opleidingen in het LUMC.
Om een EPA succesvol te kunnen uitvoeren wordt een beroep gedaan op de bekwaamheid om een combinatie van competenties gelijktijdig aan te wenden. De aios is zelf primair verantwoordelijk voor het behalen van alle benodigde EPA’s binnen de opleiding. Het verzoek van een aios tot toekenning van een bekwaamheidsverklaring voor een bepaalde EPA wordt binnen de opleidingsgroep besproken. Omdat de EPA’s ook voor aios gaan gelden die reeds gevorderd zijn in hun opleiding, wordt deze aios al direct bij initiatie van het e-portfolio door de opleider en plaatsvervangend opleider een EPA-niveau toegekend op grond van competenties die op dat moment redelijkerwijs verwacht mogen worden.
De EPA’s zijn zodanig geformuleerd dat deze activiteiten aan de aios kunnen worden toevertrouwd. Ze vormen een wezenlijk onderdeel van de opleiding tot internist, ze zijn meetbaar/toetsbaar en ze moeten in een bepaalde fase van de opleiding kunnen worden afgerond. EPA’s zijn gericht op activiteiten die zeer goed herkenbaar zijn op de werkvloer. Dit maakt het opleiden op de werkvloer transparanter en beter toetsbaar.
Het niveau van de EPA wordt weergegeven in het E-portfolio.
De eerste vier jaar van de opleiding tot internist kent tien EPA’S:
- Visite lopen: medisch handelen op een klinische afdeling Interne geneeskunde (eerste jaar Interne geneeskunde)
- Patiënt- en familiegesprekken voeren (eerste jaar Interne geneeskunde);
- Overdracht en continuïteit van zorg (eerste jaar Interne geneeskunde);
- Leiden van een interdisciplinair behandelteam (eerste jaar Interne geneeskunde);
- Weekend-, avond- en nachtdienst uitvoeren (dienst of SEH overdag);
- Intercollegiale consultvoering (consulten);
- Opvang en behandeling van een patiënt op de IC (IC stage);
- Poliklinisch werken (polikliniek stage);
- Polyfarmacie (generiek)
- Supervisie (generiek) (veelal in jaar 5-6)
Elke EPA heeft vijf niveaus:
- De aios observeert (voert niet zelf uit)
- De aios voert een activiteit uit onder directe proactieve supervisie
- De aios voert een activiteit uit onder indirecte, reactieve supervisie
- De aios voert een activiteit geheel zelfstandig uit
- De aios geeft zelf supervisie aan collega-aios
Voortgang, beoordelen en bekwaam verklaren
Gedurende de opleiding worden de voortgang en competenties van de aios nauwlettend beoordeeld en vastgelegd aan de hand van diverse gesprekken, toetsen en feedbackinstrumenten. Deze worden gedocumenteerd in het e-portfolio.
Introductiegesprek met de opleider
Voor aanvang van de opleiding vindt een introductiegesprek met de opleider plaats. Tijdens dit gesprek wordt de opleiding in grote lijnen doorgenomen, wordt gekeken of de AIOS in aanmerking komt voor opleidingskorting, worden de mogelijke stages besproken en wordt een eerste versie van het IOP doorgenomen. Dit laatste wordt door de AIOS voorbereid en meegenomen naar het gesprek.
Voortgangsgesprekken en geschiktheidsbeoordeling
In het eerste jaar vinden de voortgangsgesprekken met de opleider elke 3 maanden plaats, daarna elke 6 maanden. Vaak in bijzijn van de plaatsvervangend opleider. Het laatste gesprek in elk opleidingsjaar is tegelijkertijd een geschiktheidsbeoordeling.
Om de voortgang te kunnen beoordelen is het van belang dat het e-portfolio (Reconcept) op orde is en er voldoende KPB's en stage beoordelingen zijn afgerond.
Minimaal 1 week voor het beoordelingsgesprek dient de aios de zelfreflectie in Reconcept in te vullen.
Tijdens de voortgangsgesprekken komen in ieder geval de volgende onderwerpen aan bod:
- Algemeen (tijdens elk gesprek aan de orde)
- Competenties
- EPA’s
- Inhoud portfolio
- Werk/privé balans
- Feedback vanuit de opleidingsgroep
- Stage planning/opleidingstraject
- Jr. 1 1e kwartaal
- IOP
- Nevenactiviteit binnen de aios-groep
- Jr. 1 2e kwartaal
- Nevenactiviteit binnen de aios-groep
- Jr. 1 3e kwartaal
- IOP
- Wetenschappelijke vorming
- Eventuele opleidingskorting
- Training basisechografie/inschrijving cursus
- Jr. 1 4e kwartaal
- 360 graden feedback
- Jr. 2 2e kwartaal
- Wetenschappelijke vorming
- Jr. 2 4e kwartaal
- IOP
- Jr. 3 2e kwartaal
- Differentiatiekeuze
- 360 graden feedback
- Jr. 3 4e kwartaal
- Planning LUMC
Na afloop van het gesprek wordt het e-portfolio door de aios bijgewerkt met de gemaakte afspraken. Zie voor bekwaam verklaren EPA’s ook het Landelijk Opleidingsplan.
Stagegesprekken met de stagehouder
De stagegesprekken vinden plaats met de stagehouder aan het begin, halverwege en aan het eind van elke stage. Totaal dus 3 gesprekken per stage. Tijdens de eerste jaars zaalstage vinden 1-2 gesprekken per blok van 4 maanden plaats.
In de stagebeschrijvingen staat de competenties vermeld die besproken worden tijdens het gesprek. Het stagegesprek wordt opgenomen in het e-portfolio.
KPB’s
Minimaal 10x per jaar wordt door de aios een Korte Praktijk Beoordeling gevraagd aan een lid van de opleidingsgroep of een van de supervisoren van een stage. Met een KPB wordt gerichte feedback gegeven over een kort observatiemoment (overdracht, ingreep, presentatie, gesprek met patiënt). De KPB kan ingevuld worden in het e-portfolio zowel via een PC als via de app. Tijdens de geschiktheidsbeoordeling wordt gekeken of de aios het minimaal aantal KPB’s behaald heeft. De KPB heeft als zorg er mede voor dat de beoordeling van de aios door alle leden van de opleidingsgroep plaatsvindt.
Directe feedback
De meest nuttige feedback is vaak nog de feedback die spontaan door de AIOS gevraagd wordt aan de supervisor of spontaan door de supervisor gegeven wordt na een bepaalde middellange observatieperiode. Bijvoorbeeld na een week op de afdeling, na een weekenddienst, na het ochtendrapport op de maandagochtend. Maar ook bijvoorbeeld na afloop van een complexe behandeling van een patiënt of juist na het bespreken van een klacht.
Coassistent beoordelingen
In 2019 start een pilot waarbij coassistenten niet alleen feedback krijgen maar ook feedback geven aan aios. Hiervoor is een speciaal feedbackformulier ontwikkeld. De ingevulde formulieren worden (geanonimiseerd voor de coassistent) ook gedeeld met de opleider en worden periodiek meegenomen bij het voortgangsgesprek.
Aios geven ook feedback over de coassistenten aan de coassistentencoördinatoren, dit gebeurt wekelijks aan het eind van het woensdagochtendonderwijs.
360 graden feedback
Elke aios wordt gedurende de opleidingsperiode in Alrijne Ziekenhuis niet alleen door de directe stagebegeleiders en opleiders beoordeeld, maar ook door minder frequent superviserende specialisten, collega-a(n)ios en door niet-medisch specialisten zoals verpleegkundigen, baliemedewerkers etc. Hiervoor wordt gebruikt gemaakt van 360 graden feedback. Dit kan via Reconcept worden uitgezet. De aios nodigt zelf medewerkers uit voor feedback. Deze medewerkers hoeven zelf geen Reconcept portfolio te hebben. De uitslag wordt besproken tijdens een voortgangsgesprek.
De 360 graden feedback wordt 1x per 1.5 jaar, doch minimaal 1x per opleidingsperiode in Alrijne uitgezet.
Video- en lichamelijk onderzoek observatie
Duur: ca. 2 ¼ uur
Frequentie: 2x tijdens opleiding
Locatie: polikliniek Interne geneeskunde
Coördinatie: S. Anten en E. Batman
Supervisor: mentor/coach, beoordeling als KPB in e-portfolio
Elke aios dient minimaal 2x gedurende zijn opleidingsperiode in Alrijne Ziekenhuis een ochtend geobserveerd te worden door een internist tijdens videoanamnese- en lichamelijk onderzoek. Hiervoor kan een afspraak gemaakt worden met de eigen senior mentor/coach.
De anamnese zal d.m.v. een video-opname worden geobserveerd en het lichamelijk onderzoek door aanwezigheid van de supervisor in de onderzoekskamer. Na afloop zal zowel de video als het lichamelijk onderzoek door de internist met de aios worden besproken. Hier zal een KPB over worden aangemaakt. Vervolgens wordt de video-opname vernietigd.
Het observatieprogramma vindt plaats op een woensdagochtend en ziet er als volgt uit:
09.00-09.30 Voorbereiden patiënt door aios d.m.v. verwijsbrief
09.30-10.00 Video-opname van de anamnese op poli-kamer AIOS
10.00-10.15 Observatie lichamelijk onderzoek door supervisor
10.15-10.30 aios bespreekt de patiënt met supervisor
10.30-10.45 aios spreekt patiënt, rondt af met patiënt
10.45-11.15 aios bekijkt en bespreekt video met supervisor en vult
Kennistoets
De landelijke kennistoets voor aios interne geneeskunde wordt jaarlijks georganiseerd door de NIV. De kennistoets heeft een resultaatverplichting. 3 van de 4 toetsen in de eerste 4 jaar moeten met een voldoende resultaat worden afgerond.
Voor aios in vooropleiding geldt geen resultaatsverplichting. Wel dienen zij 1x gedurende de vooropleiding de kennistoets te maken (reumatologen i.o. 2x).
Elke vrijdagochtend wordt de kennistoets geoefend tijdens het onderwijs na afloopt van het ochtendrapport.
Een uitnodiging wordt automatisch thuisgestuurd door de NIV. Adresgegevens dienen aan het begin van de opleiding verstrekt te worden aan het COIG secretariaat van de NIV: huissen@knmg.niv.nl
Voorbereiding 1e jaar klinische stage en verplichte- en keuzestages 3e t/m 4e jaar
- Lees voor aanvang van elke stage de stagebeschrijving in dit lokaal opleidingsplan nauwkeurig door.
- Voor aanvang van elke stage is er een introductiegesprek met de stagebegeleider. Maak ruim voor het begin van de stage een afspraak voor een introductiegesprek met de stagebegeleider (soms wordt dit gesprek door de stagesupervisor of opleidingsondersteuner al ingepland). In dit gesprek komen met name leerdoelen (IOP) en specifieke wensen aan bod. Op basis van dit gesprek past de aios het IOP aan (zie hoofdstuk IOP) en stuurt de aangepaste IOP op naar de stagebegeleider.
- Bespreek indien van toepassing ruim van tevoren met de stagehouder welke dag of dagen je afwezig bent bijvoorbeeld i.v.m. parttime werken. Soms kan het handig zijn tijdelijk van parttime dag te wisselen als bijvoorbeeld een belangrijk bespreekmoment in een bepaalde stage op een vaste vrije dag plaatsvindt.
- Zorg dat voor aanvang van het introductiegesprek de IOP (leerdoelen) is ingevuld en neem deze mee naar het gesprek met de stagebegeleider.
- Er zijn 3 stageblokgesprekken per stage: start-, tussen- en eindgesprek. Het start- en eindgesprek zijn verplicht.
- Indien je tijdens de stage niet toekomt aan de leerdoelen bespreek dit dan tijdig met de stagebegeleider.
- Bekijk goed welke verrichtingen en ingrepen in deze stage moeten plaatsvinden.
- Weet welke toetsing in deze stage moet plaatsvinden
- Vraag om feedback en toetsing en maak tijdig een afspraak voor een beoordelingsgesprek
Alrijne Academie
Het opleidingscentrum Alrijne Academie van Alrijne Ziekenhuis ondersteunt aios en opleidingsgroepen zowel logistiek als inhoudelijk mede door monitoren van de kwaliteit van de opleidingen. Tevens heeft de aios een exitgesprek met de onderwijskundige van het opleidingscentrum wanneer deze het opleidingsgedeelte in Alrijne Ziekenhuis bijna heeft afgerond.
COC
De Centrale OpleidingsCommissie (COC) fungeert binnen Alrijne Ziekenhuis als overlegorgaan voor de opleiders van de medische vervolgopleidingen. De COC heeft als doel het bevorderen respectievelijk handhaven van een optimaal opleidingsklimaat in Alrijne Ziekenhuis. De COC wordt voorgezeten door de decaan.
Diverse opleidingsonderwerpen worden besproken waarbij kennis en informatie worden gedeeld. Over kwaliteit, opleidersprofessionalisering en discipline overstijgend onderwijs wordt gediscussieerd. De belangen van de aios worden behartigd door de aios-leden. Ook de voorzitter van de Raad van Bestuur is lid van de COC.
De COC heeft een dagelijks bestuur (overlegtafel) waar de opleider interne geneeskunde onderdeel van uitmaakt.
LUMC
Tijdens de aanstelling in Alrijne Ziekenhuis krijgen de aios Interne geneeskunde tevens een 0-uren contract in het LUMC. Hierdoor heeft elke aios toegang tot de elektronische bibliotheek van het LUMC en naast een Alrijne E-mail adres ook E-mail adres van het LUMC.
https://www.lumc.nl/org/interne-geneeskunde/opleiding-en-onderwijs/opleiding-tot-internist/
Wetenschap
De opleiding Interne geneeskunde stimuleert deelname van aios aan wetenschappelijk onderzoek. Vrijwel alle leden van de opleidingsgroep zijn betrokken bij wetenschappelijk onderzoek in het eigen deelgebied. Tijdens het introductiegesprek en de voortgangsgesprekken zal gekeken worden of deelname aan wetenschappelijk onderzoek in Alrijne Ziekenhuis te combineren is met de klinische vorderingen en een eventueel al in gang gezet promotietraject. In dat geval zal het IOP hierop worden aangepast. Te allen tijde zal echter vooral in het eerste jaar de nadruk gelegd worden op het ontwikkelen van klinische vaardigheden.
Elke aios wordt in de gelegenheid gesteld om jaarlijks 1 week (5 werkdagen) vrijgesteld te worden van klinische taken om te besteden aan wetenschappelijk onderzoek. Van tevoren dient een verzoek bij de opleider (of plaatsvervangend opleider) te worden ingediend waarin beschreven staat waar deze week aan besteed gaat worden. Na toestemming en indien passend in het dienstrooster kan deze wetenschapsweek worden opgenomen i.o.m. de roosterplanner. In uitzonderlijke gevallen kan toestemming voor extra tijd voor wetenschappelijk onderzoek worden aangevraagd bij de opleider. Indien een promotieonderzoek wordt afgerond tijdens de opleidingsperiode in Alrijne Ziekenhuis, telt de promotiedag eveneens als een extra wetenschapsdag.
Alrijne Ziekenhuis heeft een actieve wetenschapscommissie waar de opleider Interne geneeskunde deel van uitmaakt, een duidelijk en toegankelijk traject t.a.v. aanvragen bij de lokale uitvoeringscommissie en er is een vaste statisticus/epidemioloog beschikbaar die elke week een periode is vrij gepland om het opzetten en begeleiden van wetenschappelijke studies in Alrijne Ziekenhuis te ondersteunen.
Echografie
In 2016 is de vakgroep Interne geneeskunde in Alrijne Ziekenhuis gestart met een pilot pocket-echografie. Hiervoor is een handheld-echoapparaat aangeschaft. Het doel is het lichamelijk onderzoek van de internist te moderniseren en betrouwbaarder te maken. Eind 2018 is de Lange leerlijn basisechografie tot stand gekomen tijdens de klinisch onderwijsstage van voormalig aios Eva Molendijk. Alle afzonderlijke stagehouders en de radiologen zijn betrokken bij deze lange leerlijn echografie. Intussen heeft de vakgroep Interne geneeskunde drie hand-held-echoapparaten tot zijn beschikking, eind 2019 en begin 2020 volgen er nog zes.
Door met handheld echoapparaten te werken en de echo dus in een zak van de witte jas te hebben, heeft de aios de echo steeds bij de hand en kan de aios eenvoudig voor elk onderdeel van het lichamelijk onderzoek en bij elke type patiënt de echo gebruiken. Ook kan de echo gebruikt worden voor het uitvoeren van diagnostische puncties. Tijdens elke stage kan een extra vaardigheid worden aangeleerd (bijvoorbeeld echografische beoordeling van het hart tijdens de cardiologiestage).
Voordat de echo gebruikt kan worden, wordt een 2-daagse echocursus gevolgd aan het einde van het eerste opleidingsjaar. Verderop in het opleidingsplan is precies te lezen wat de inhoud is van de Lange leerlijn basisechografie en hoe dit is ingebed in de verschillende stages en welke basisechografiecursussen worden aangeraden.
In het nieuwe opleidingsplan van de NIV (2019) wordt aangegeven dat in 2020 alle opleidingsklinieken voldoende echografiefaciliteiten moeten hebben voor de aios interne geneeskunde. Ook zullen de aios worden opgeleid in basisechografie. Hierbij gaat het voornamelijk om spoedechografie, echografie als aanvulling op lichamelijk onderzoek en interventionele echografie. Ook zullen er voldoende internisten bekwaam moeten worden in basisechografie. Momenteel hebben 2 internisten uit de opleidingsgroep een echocursus gedaan en volgen er het komende jaar nog 2.
Regionaal wordt basisechografie voor internisten als speerpunt gezien. Als OOR Leiden hebben we een speciale werkgroep opgericht om hier zoveel mogelijk samen in op te trekken. Het LUMC heeft een eigen cursus basisechografie ontwikkeld waar alle aios interne geneeskunde aan kunnen deelnemen.
Nieuwe landelijk opleidingsplan NIV 2019
In 2019 is er een nieuw landelijk opleidingsplan interne geneeskunde geïntroduceerd door de NIV. In het nieuwe opleidingsplan wordt ingespeeld op de ontwikkelingen die er zijn binnen het vakgebied Interne geneeskunde zodat er toekomstbestendige internisten worden opgeleid.
De grootste wijzigingen zijn:
- EPA’s: Werkplekleren is en blijft de belangrijkste activiteit van de aios. EPA’s en bekwaamverklaren vormen daarvoor de basis en monitoren de groei/ontwikkeling van de aios. De aios zal daarbij individueel begeleid worden bij het uitvoeren van (poli)klinische activiteiten wat per EPA resulteert in een bekwaamverklaring door de opleidingsgroep. Er zijn 10 EPA’s ontwikkeld die verplicht zijn voor alle aios. Daarnaast kent elke differentiaties zijn eigen differentiatie-specifieke EPA’s.
- Gespreksformulieren: het IOP is onderdeel van het jaargesprek
- Longitudinale leerlijnen Acute geneeskunde en Ouderengeneeskunde
- Echografie gaat behoren tot de basiscompetenties van iedere aios
- Keuzestages: verplicht cumulatief 1 dagdeel 'geen zaalwerk', een ‘geïndividualiseerde/vrije keuzestage’ en de stage erfelijke metabole ziekten
- Maatschappelijke thema’s: er zijn nieuwe maatschappelijk actuele thema’s toegevoegd en uitgewerkt in EPA’s: persoonsgerichte zorg, innovatie, sekse en gender, interprofessioneel samenwerken en opleiden, doelmatigheid, gezondheid en preventie, patiëntveiligheid, medisch leiderschap, ouderengeneeskunde
- Profilering van de aios
- Basiscompetenties in onderwijs en opleiden, kwaliteit en veiligheid, bestuur en management en onderzoek/wetenschap
- Verplicht regionaal onderwijs: cursorisch onderwijs / Discipline Overstijgend Onderwijs
- Verplicht onderwijs / besprekingen: aanpassingen in onder andere PA-besprekingen, MDO;
- Verplichtingen t.a.v. docentprofessionalisering lid opleidingsteam en eisen (plv.)opleider.
Website en app
Website
De vakgroep Interne geneeskunde heeft sinds 1999 een eigen website waar eigen protocollen (Leidraad), richtlijnen, werkafspraken en informatie over de opleiding (inclusief de laatste update van dit LOP) te vinden is: www.internisten-alrijne.nl
App
Sinds 2014 heeft de opleidingsgroep ook een eigen app: Interne Alrijne
Deze is te downloaden via de Apple App Store en de Google Play Store. Hierop zijn naast de Leidraad ook alle opleidingsdocumenten te vinden inclusief dit document alsmede o.a. een agenda van alle opleidingsactiviteiten. Tevens is hier een overzicht met foto’s te vinden van alle internisten, aios en anios. Ook wordt een overzicht vermeld van wetenschappelijke onderzoeken waar momenteel aan wordt deelgenomen.
Vergoedingen
De opleidingsinstellingen binnen de OOR Leiden vergoeden vanaf 1-1-2015 de volgende kosten:
- Inschrijving opleidingsregister RGS
- (Junior-) lidmaatschap wetenschappelijke vereniging (NIV)
- 100% vergoeding van de door de opleider of opleidingsgroep en/of wetenschappelijke vereniging verplicht gestelde cursussen, congressen en/of nascholing
Opleidingskorting
Afhankelijk van voorgaande klinische ervaring (bijvoorbeeld als anios) en de behaalde competenties kan in het eerste jaar of voor de periode daarna opleidingskorting worden toegekend door de opleider. De opleidingskorting wordt vastgelegd in het IOP en in het E-portfolio. Formele realisatie van de opleidingskorting in de vorm van een aanpassing van het opleidingsschema bij de RGS wordt uitgevoerd door de Eveline de Lange, adviseur opleidingen in het LUMC.