Hoe te handelen bij bloedtransfusiereacties
Definitie: Elke ongewenste reactie of bijverschijnsel tijdens of na toediening van bloedproducten
Algemeen Beleid: Transfusie stopzetten en overleg met Klinisch Chemicus (KC), KC beslist of de reactie uitgewerkt gaat worden als een bloedtransfusiereactie.
Hemolytische transfusiereactie (HTR)
Symptomen acute HTR
Tijdens of < 24 uur na transfusie
· koorts en/of koude rilling
· onrust
· misselijkheid/braken
· pijn op de borst en/of in de rug
· tachycardie en/of hypotensie
· oligurie of anurie
· LDH stijging/ haptoglobine daling/ DIS
Oorzaak:
· verkeerde transfusie (ABO incompatibel), irregulaire antistoffen: anti-Rh, anti-Kell etc.
Symptomen vertraagde HTR:
· treden na 5 - 10 dagen op; dezelfde of milder dan bij acute HTR, tevens meestal Hb daling, eventueel icterus
Oorzaak:
· boosterproductie van eerder niet meer aantoonbare irregulaire antistoffen als gevolg van de laatste transfusie
Diagnostiek: (zowel voor acute als voor vertraagde HTR)
· KC bepaalt welk bloedonderzoek er wordt uitgevoerd die betrekking hebben op de bloedtransfusiereactie
Beleid:
· Zie bloedtransfusiereactie formulier voor verpleegkundigen in DKS onder kopje Hemovigilantie en weefselvigilantie, documenten
· Eventueel anafylactische shock behandelen
· Indien geen anurie, diurese opgang houden met NaCl 0,9%, streven naar diurese 100 ml/uur, zonodig furosemide i.v. toedienen
· Bij oligurie/anurie 100 ml mannitol 20% toedienen
· Bij persisterende anurie handelen als bij acute tubulus necrose
Niet hemolytische transfusiereacties (NHTR)
Symptomen:
Tijdens of tot 24 uur na transfusie
· koorts (temperatuursstijging van > 2 ºC) en/of koude rillingen waarbij hemolyse is uitgesloten
Oorzaken:
· antistoffen tegen leukocyten (HLA of NA (neutrophil antigens)
· pyrogenen
· bacterieel besmet bloed
· cytokines
Diagnostiek:
· KC bepaalt welk bloedonderzoek er wordt uitgevoerd die betrekking hebben op de bloedtransfusiereactie
Beleid:
· Zie bloedtransfusiereactie formulier voor verpleegkundigen in DKS onder kopje Hemovigilantie en weefselvigilantie, documenten
· Bij verdenking op infectie (persisterende of recidiverende shock) behandelen als sepsis met gram negatieve en gram positieve bacteriën
· Bij verdenking leukocytenantistoffen antipyretica (paracetamol, pethidine 25 - 50 mg)
Profylaxe:
· Bij een eerder doorgemaakte NHTR 500 mg paracetamol en 2 mg Clemastine toedienen ter bestrijding van een koortsreactie.
Anafylactische transfusiereactie/allergische reactie
Symptomen:
Acuut of kort na afloop van de transfusie
· Jeuk, exantheem en/of urticaria
· Quincke's (glottis) oedeem
· Bronchospasme
· Misselijkheid/braken
· Pijn in de rug
· Diarree
· Anafylactische shock
Oorzaak:
· Antistoffen bij donor of ontvanger tegen plasma-eiwitten
Diagnostiek:
· KC bepaalt welk bloedonderzoek er wordt uitgevoerd die betrekking hebben op de bloedtransfusiereactie
Beleid bij ernstige reactie
· Zie bloedtransfusiereactie formulier voor verpleegkundigen in DKS onder kopje Hemovigilantie en weefselvigilantie, documenten
· Clemastine 2 mg i.v.
· Prednisolon 25 mg i.v.
· Zo nodig adrenaline
· Shock bestrijden
Bij milde reactie (alleen huid reactie):
· Transfusie stoppen, clemastine 2 mg i.v. Daarna onder controle transfusie hervatten.
Profylaxe:
· Overweeg clemastine bij volgende transfusie(s)
Transfusie gerelateerde acute long beschadiging (TRALI)
Symptomen:
Ontstaan tijdens of binnen 6 uur na een transfusie
· Dyspnoe
· Hypoxie
Oorzaken:
· HLA en granulocyten antistoffen
· De granula uit de geactiveerde leukocyten beschadigen de longcapillairen, waardoor deze gaan lekken
Diagnostiek:
· KC bepaalt welk bloedonderzoek er wordt uitgevoerd die betrekking hebben op de bloedtransfusiereactie
· X-thorax laten maken
Beleid:
· Zie bloedtransfusiereactie formulier voor verpleegkundigen in DKS onder kopje Hemovigilantie en weefselvigilantie, documenten
Volume overbelasting/Transfusion associated circulatory Overload (TACO)
Symptomen:
Ontstaan tijdens of binnen 6 uur na een transfusie
· Dyspnoe
· Orthopnoe
· Cyanose
· Tachycardie
· Verhoogde centraal veneuze bloeddruk
Oorzaken:
· Overvulling
Diagnostiek:
· KC bepaalt welk bloedonderzoek er wordt uitgevoerd die betrekking hebben op de bloedtransfusiereactie
· X-thorax laten maken
Beleid:
· Zie bloedtransfusiereactie formulier voor verpleegkundigen in DKS onder kopje Hemovigilantie en weefselvigilantie, documenten
Post-transfusie purpura (PTP)
Symptomen:
Ontstaan 1 tot 24 dagen na een transfusie (gemiddeld na 9 dagen)
· Ernstige passagère trombocytopenie al dan niet met bloedingen
Oorzaken:
· HPA-antistoffen
Diagnostiek:
· KC bepaalt welk bloedonderzoek er wordt uitgevoerd die betrekking hebben op de bloedtransfusiereactie
Beleid:
· Zie bloedtransfusiereactie formulier voor verpleegkundigen in DKS onder kopje Hemovigilantie en weefselvigilantie, documenten
KCL 2014
Definitie: Elke ongewenste reactie of bijverschijnsel tijdens of na toediening van bloedproducten
Algemeen Beleid: Transfusie stopzetten en overleg met Klinisch Chemicus (KC), KC beslist of de reactie uitgewerkt gaat worden als een bloedtransfusiereactie.
Hemolytische transfusiereactie (HTR)
Symptomen acute HTR
Tijdens of < 24 uur na transfusie
· koorts en/of koude rilling
· onrust
· misselijkheid/braken
· pijn op de borst en/of in de rug
· tachycardie en/of hypotensie
· oligurie of anurie
· LDH stijging/ haptoglobine daling/ DIS
Oorzaak:
· verkeerde transfusie (ABO incompatibel), irregulaire antistoffen: anti-Rh, anti-Kell etc.
Symptomen vertraagde HTR:
· treden na 5 - 10 dagen op; dezelfde of milder dan bij acute HTR, tevens meestal Hb daling, eventueel icterus
Oorzaak:
· boosterproductie van eerder niet meer aantoonbare irregulaire antistoffen als gevolg van de laatste transfusie
Diagnostiek: (zowel voor acute als voor vertraagde HTR)
· KC bepaalt welk bloedonderzoek er wordt uitgevoerd die betrekking hebben op de bloedtransfusiereactie
Beleid:
· Zie bloedtransfusiereactie formulier voor verpleegkundigen in DKS onder kopje Hemovigilantie en weefselvigilantie, documenten
· Eventueel anafylactische shock behandelen
· Indien geen anurie, diurese opgang houden met NaCl 0,9%, streven naar diurese 100 ml/uur, zonodig furosemide i.v. toedienen
· Bij oligurie/anurie 100 ml mannitol 20% toedienen
· Bij persisterende anurie handelen als bij acute tubulus necrose
Niet hemolytische transfusiereacties (NHTR)
Symptomen:
Tijdens of tot 24 uur na transfusie
· koorts (temperatuursstijging van > 2 ºC) en/of koude rillingen waarbij hemolyse is uitgesloten
Oorzaken:
· antistoffen tegen leukocyten (HLA of NA (neutrophil antigens)
· pyrogenen
· bacterieel besmet bloed
· cytokines
Diagnostiek:
· KC bepaalt welk bloedonderzoek er wordt uitgevoerd die betrekking hebben op de bloedtransfusiereactie
Beleid:
· Zie bloedtransfusiereactie formulier voor verpleegkundigen in DKS onder kopje Hemovigilantie en weefselvigilantie, documenten
· Bij verdenking op infectie (persisterende of recidiverende shock) behandelen als sepsis met gram negatieve en gram positieve bacteriën
· Bij verdenking leukocytenantistoffen antipyretica (paracetamol, pethidine 25 - 50 mg)
Profylaxe:
· Bij een eerder doorgemaakte NHTR 500 mg paracetamol en 2 mg Clemastine toedienen ter bestrijding van een koortsreactie.
Anafylactische transfusiereactie/allergische reactie
Symptomen:
Acuut of kort na afloop van de transfusie
· Jeuk, exantheem en/of urticaria
· Quincke's (glottis) oedeem
· Bronchospasme
· Misselijkheid/braken
· Pijn in de rug
· Diarree
· Anafylactische shock
Oorzaak:
· Antistoffen bij donor of ontvanger tegen plasma-eiwitten
Diagnostiek:
· KC bepaalt welk bloedonderzoek er wordt uitgevoerd die betrekking hebben op de bloedtransfusiereactie
Beleid bij ernstige reactie
· Zie bloedtransfusiereactie formulier voor verpleegkundigen in DKS onder kopje Hemovigilantie en weefselvigilantie, documenten
· Clemastine 2 mg i.v.
· Prednisolon 25 mg i.v.
· Zo nodig adrenaline
· Shock bestrijden
Bij milde reactie (alleen huid reactie):
· Transfusie stoppen, clemastine 2 mg i.v. Daarna onder controle transfusie hervatten.
Profylaxe:
· Overweeg clemastine bij volgende transfusie(s)
Transfusie gerelateerde acute long beschadiging (TRALI)
Symptomen:
Ontstaan tijdens of binnen 6 uur na een transfusie
· Dyspnoe
· Hypoxie
Oorzaken:
· HLA en granulocyten antistoffen
· De granula uit de geactiveerde leukocyten beschadigen de longcapillairen, waardoor deze gaan lekken
Diagnostiek:
· KC bepaalt welk bloedonderzoek er wordt uitgevoerd die betrekking hebben op de bloedtransfusiereactie
· X-thorax laten maken
Beleid:
· Zie bloedtransfusiereactie formulier voor verpleegkundigen in DKS onder kopje Hemovigilantie en weefselvigilantie, documenten
Volume overbelasting/Transfusion associated circulatory Overload (TACO)
Symptomen:
Ontstaan tijdens of binnen 6 uur na een transfusie
· Dyspnoe
· Orthopnoe
· Cyanose
· Tachycardie
· Verhoogde centraal veneuze bloeddruk
Oorzaken:
· Overvulling
Diagnostiek:
· KC bepaalt welk bloedonderzoek er wordt uitgevoerd die betrekking hebben op de bloedtransfusiereactie
· X-thorax laten maken
Beleid:
· Zie bloedtransfusiereactie formulier voor verpleegkundigen in DKS onder kopje Hemovigilantie en weefselvigilantie, documenten
Post-transfusie purpura (PTP)
Symptomen:
Ontstaan 1 tot 24 dagen na een transfusie (gemiddeld na 9 dagen)
· Ernstige passagère trombocytopenie al dan niet met bloedingen
Oorzaken:
· HPA-antistoffen
Diagnostiek:
· KC bepaalt welk bloedonderzoek er wordt uitgevoerd die betrekking hebben op de bloedtransfusiereactie
Beleid:
· Zie bloedtransfusiereactie formulier voor verpleegkundigen in DKS onder kopje Hemovigilantie en weefselvigilantie, documenten
KCL 2014