Internisten Alrijne
  • Home
  • Over
    • Website en verantwoording
    • Internisten >
      • Dhr. H. Ablij
      • Dhr. S. Anten
      • Dhr. E. Batman
      • Mw. N. Delfos
      • Mw. C. Eustatia - Rutten
      • Dhr. B. Gabreëls
      • Mw. L. Hardi
      • Dhr. A. Iglesias del Sol
      • Dhr. N. van der Lubbe
      • Mw. N. Kelderman
      • Mw. A. Kootte
      • Dhr. S. Kok
      • Dhr. E. Planken
      • Mw. A. Schrander - van der Meer
      • Mw. L. Spierings
      • Dhr. F. Toonen
    • Plattegrond
  • Leidraad SEH en kliniek
    • Acute interne geneeskunde >
      • Acute vergiftigingen NVIC
      • Acute Boekje 2017
      • Zakkaartje sepsis screening (SOFA score) en behandeling
      • Screening en behandeling van sepsis
      • Reanimatie protocol
      • Anafylactische reactie
      • Acute vergiftigingen
      • HAZMAT AHLS CBRN
      • Intoxicaties >
        • Paracetamol intoxicatie
        • Methanol intoxicatie
      • Acute monoartritis
    • Algemene interne geneeskunde >
      • B12 deficientie
      • Thiaminesuppletie bij alcoholmisbruik
      • Analyse van ascites >
        • Ascitespunctie uitvoeren
        • Ascites analyse en drainage
        • Spontane bacteriele peritonitis (SBP)
      • Samenvatting richtlijn hereditaire hemochromatose
      • Extravasatie van geneesmiddelen en infusievloeistoffen
      • Acute intermitterende porfyrie
      • IV suppletie bij hypofosfatemie
    • Vasculaire geneeskunde en trombose >
      • Longembolie en DVT >
        • Diagnostiek DVT
        • Diagnostiek longembolie YEARS
        • Behandeling van DVT en longembolie (incl. NOAC's)
        • Duur van de behandeling
      • Protocol bridging antistolling Alrijne
      • CHA2DS2-VASc
      • Dosering nadroparine
      • Bloedingen en DOAC's
      • Behandeling PMR en arteriitis temporalis
      • Kuitvenetrombose
      • Spontane tromboflebitis
      • Tromboseprofylaxe tijdens de zwangerschap en in het kraambed
      • Trombopenie en trombose
      • Tromboseprofylaxe peri-operatief
      • CHA2DS2-VASc en HASBLED
    • Infectieziekten >
      • Alrijne SWAB
      • Staphylococcus aureus bacteriemie
      • Pneumonie (CAP)
      • Spondylodiscitis
      • Protocol endocarditis
      • Intraveneuze antibiotica toediening thuis
      • Gehoorscreening bij vanco en genta
      • Spiegelbepalingen antibiotica
      • Splenectomie
      • Tabel antimicrobiele middelen FTK
      • Protheseinfecties (PJI)
      • HIV indicator
      • Vermoeden antibiotica-allergie
      • Influenza seizoen 2020-21
      • Gentamicinedosis bij BMI > 30
    • Endocrinologie >
      • Corticoid stressschema
      • Acute bijnierschorsinsufficientie
      • Diabetesregulatie in het ziekenhuis
      • Acute ontregeling diabetes mellitus
      • Klinische metyrapontest
      • Peri-operatieve diabeteszorg
      • Vastenproef
    • Nefrologie >
      • Hyponatriemie
      • Hypernatriemie
      • Hypokaliemie
      • Hyperkaliemie
      • Hypercalciemie
      • Handboek nefrologie in de dienst
      • Preventie contrast nefropathie (samenvatting)
      • Hypertensieve crisis
      • Analyse nierstenen
      • Richtlijn diagnostiek en beleid bij volwassenen met chronische nierschade (CNS)
    • Hematologie >
      • Transfusiereactie
      • Instructies aanvragen beenmergpunctie
    • MDL >
      • Analyse van ascites >
        • Ascitespunctie uitvoeren
        • Ascites analyse en drainage
        • Spontane bacteriele peritonitis (SBP)
      • Acute diarree
      • Controle na poliepectomie of coloncarcinoom
      • Prednison afbouwschema's IBD
    • Oncologie >
      • Consultatie palliatief team
      • Zakkaartje specialistisch thuisconsult palliatieve zorg
      • Protocol febriele neutropenie
      • Pijnprotocol
  • Handboek polikliniek
    • Inleiding
    • Behandeling PMR en arteriitis temporalis
    • Functietesten endocrinologie >
      • Aldosteron renine ratio
      • Zoutbelastingstest (klinisch)
      • Dorstproef
    • Niet-ischaemische onderarmstest
    • Analyse afweerstoornissen
    • Vasculaire geneeskunde >
      • Richtlijn CVRM
      • Analyse FH
    • Stolling en trombose >
      • Hoog risico tromboseprofylaxe
    • Glucosewaarden
    • Follow-up MGUS
    • Endocrinologie >
      • Auto-antistoffen in type 1 diabetes
      • Behandeling DM met GLP-1
      • Schildkliernodus
    • Hyposplenisme en miltfunctie beoordelen
    • Follow-up CLL
  • Opleiding
    • Lokaal opleidingsplan >
      • Inleiding
      • Hoofdstuk 1: Inhoud van de opleiding
      • Hoofdstuk 2: Onderwijs en opleidingsmomenten
      • Hoofdstuk 3: E-portfolio en IOP
      • Hoofdstuk 4: Overzicht verplichtingen en verplichte opleidingsactiviteiten voor de aios
      • Hoofdstuk 5: Specifieke taken en verplichtingen van de opleider en de leden van de opleidingsgroep
      • Hoofdstuk 6: Kwaliteitsinstrumenten en opleidingsklimaat
      • Hoofdstuk 7: Introductieperiode, inwerkprogramma en ANW-diensten
      • Hoofdstuk 8: Lange leerlijnen >
        • Lange leerlijn bedside basisechografie Interne geneeskunde Alrijne ziekenhuis >
          • Interactieve video Lumify
        • Lange leerlijn Ouderengeneeskunde
        • Lange leerlijn Acute geneeskunde
      • Hoofdstuk 9: Klinische stage Algemeen Interne geneeskunde
      • Hoofdstuk 10: Verplichte stages Interne geneeskunde >
        • Polikliniekstage
        • Consultenstage
        • Intensive Care stage
      • Hoofdstuk 11: Keuzestages >
        • Stage nefrologie
        • Stage longziekten
        • Stage cardiologie
        • Buitenlandse keuzestage (Tropenstage Curacao) >
          • Stagebeschrijving tropenstage Curacao
          • Stappenplan voorbereidingen stage Curacao
    • Wegwijzer AIOS interne geneeskunde JNIV 2018
  • Wegwijzer A(N)IOS
    • Introductieprogramma
    • Inwerkperiode interne geneeskunde
    • Dienstrooster
    • Weekend/avonddiensten en overdrachten
    • Introductie en werkafspraken SEH voor A(N)IOS interne geneeskunde
    • Introductie en werkafspraken A(N)IOS interne geneeskunde algemeen >
      • Introductie en werkafspraken A4 voor A(N)IOS
      • Introductie en werkafspraken C4 voor A(N)IOS
      • Introductie en werkafspraken Longziekten B2 voor A(N)IOS
      • Introductie en werkafspraken Polikliniek voor AIOS
    • Toewijzing vakanties A(N)IOS
    • SIT Leiden
    • Obducties procedure
    • Ontslagmedicatie in HIX
    • Antibioticatoediening < 1 uur op SEH
    • Vaardigheden
    • Onverwachtse uitval arts-assistent
    • Poortfunctie neurologie
    • KPB ANIOS
    • Spoedconsulten psychiatrie
    • Schouwen patient/inschakelen forensisch arts
    • Privacy
  • Vacatures ANIOS

Dorstproef

Indicatie
  1. Verdenking diabetes insipidus
  2. Differentiële diagnostiek centrale en renale diabetes insipidus, en psychogene polydipsie.

Doelgroep
Elke patiënt met een polyurie zonder aanwijzingen voor osmotische diurese.

Principe
Dorsten (volumedepletie) bevordert in de normale situatie de ADH-secretie door de hypofyse-achterkwab. De osmolaliteit van de urine zal, als gevolg van de toegenomen terugresorptie van water onder invloed van ADH, toenemen en het urine-volume neemt af. Bij ontbreken (centrale diabetes insipidus; CDI) of onwerkzaam zijn van ADH (renale diabetes insipidus) stijgt de urine-osmolaliteit minder, het volume neemt minder af en de serum-osmolaliteit stijgt. Na uitwendige toediening van een ADH-analoog  (desmopressine= ddAVP= Minrin) zal in het geval van centrale diabetes insipidus de urine-osmolaliteit wèl stijgen, en in het geval van renale diabetes insipidus niet. Het onderscheid tussen een langbestaande psychogene polydipsie en nefrogene diabetes insipidus kan soms erg lastig zijn, omdat bij psychogene polydipsie de renale medulla op den duur niet meer tot concentreren in staat is.

Contra-indicaties
Aanwijsbare oorzaken voor polyurie, zoals diabetes mellitus of hypercalciëmie, dienen te zijn uitgesloten of gecorrigeerd. Het moet bekend zijn dat de hypofysebijnier en -schildklieras normaal functioneren of adequaat gesubstitueerd zijn.

Oplossingen/Farmaca Stof
  • Desmopressine (ddAVP) 2 μg (0,5 ml) i.v.

Bepalings- en verzamelmethoden

Serum natrium: lithiumheparinebuis
Serum-osmol: gelbuis 5 cc
Urine-osmol: urineportie
 
Interpretatie   
U-osmol na dorstproef
(mOsm/kg H2O)

Plasma osmolaliteit
na dorsten
(mOsm/kg H2O)

Stijging Urine-osmolaliteit
na toediening 2 μg exogeen ADH


Normaal
> 800
275-295
 

Complete CDI
< 300
> 295
flinke stijging (> 50%)

Partiële CDI
300 - 800 
290-295 
stijging > 10% na dorstproef

Nefrogene DI
< 300 - 500
290-295
weinig tot geen stijging

Prim. polydipsie
> 500 
275-295
weinig tot geen stijging  


Instructieformulier dorstproef

Benodigdheden:


  • 1 venflon
  • 1 adapter
  • 7 vacutainernaalden
  • 7 gelbuizen 5 cc (gele dop)
  • 7 lithiumheparinebuizen (groene dop)
  • een aantal  buizen met afwijkende kleur dop voor het afnemen en wegwerpen van heparine verontreinigd bloed heparine wegwerpspuit 500IE =5 ml (100 IE/ml) om venflon te flushen ddAVP (Minrin) 2µg
  • per urinenonderzoek 1 CKCL urine formulier waarop patiëntensticker en daarnaast 10 losse patientenstickers
  • per bloedafname 1 CKCL formulier waarop patiëntensticker en daarnaast 7 losse patientenstickers
  • weegschaal
  • werklijst dorstproef

Uitvoering:

Polikliniek (voorbereiding):
  1. Uitsluiten diabetes mellitus/hypercalciemie: glucose (nuchter), calcium, albumine
  2. Uitsluiten hypofyse-bijnieras insufficiëntie, schildklierdysfunctie: (nuchter) cortisol, TSH, (FT4)
  3. Inschatten kans op diabetes insipidus: natrium, kalium, creatinine, ureum, osmolaliteit plasma
  4. Opname afdeling regelen: opname op de dag voor de dorstproef
  5. Laboratorium en arts-assistent inlichten over datum dorstproef

Kliniek (voorbereiding + uitvoering):
  1. Bij gebruik van ddAVP dient deze medicatie 12 uur (avond van opname) vóór de test gestaakt te worden.
  2. De dag vóór aanvang de dorstproef aanmelden bij het KCL , lever hiervoor een groen labformulier in waarop Dorstproef staat geschreven.  In Glims wordt dan een profiel dorstproef aangemaakt waarbij alle benodigde patientenstickers uitgedraaid worden (de afzonderlijke bepalingen hoeven niet in Xcare te worden aangevraagd).  Meld je bij de teamleider KCL t.b.v. instructies over het testschema en de afnamematerialen. (AA)
  3. Schrijf de dag voor de test de eenmalige gift 2 µg desmopressine voor in EVS
  4. Indien geïndiceerd: de dag vóór aanvang van de test de kraan en het toilet af laten sluiten door de technische dienst om “stiekem” drinken of plassen te voorkómen.
  5. Patiënt(e) mag drinken en eten tot aanvang van de test, echter géén thee, koffie of alcohol. Het roken en drinken van thee, koffie of alcohol staken vanaf 8 – 10 uur voor aanvang van de test.  
 
Dag van de test
  1. Licht ontbijt zonder thee of koffie
  2. Vraag bij patient na of deze echt geen thee, koffie of alcohol gedronken heeft, en niet heeft gerookt.
  3. Breng om 8.30 uur een venflon in (Vplk)
  4. Maak de toe te dienen desmopressine 2 µg klaar (Vplk)
  5. Zet weegschaal naast bed (Vplk)
  6. Zorg dat alle afnamemedia gereed staan (AA)
  7. Om 09:00 u uitplassen. Eénmalig wegen patiënt(e).
  8. Start test om 9:00 u. Tijdens de gehele test mag de patiënt(e) niet eten, drinken of roken. Hij/zij moet op de kamer blijven.
  9. Vanaf 9:00u elk uur urine van het afgelopen uur wegbrengen voor cito bepaling osmolaliteit. De urineproductie per uur steeds noteren. Vanaf 10:00 elke 2 uur plasma afnemen voor natrium en osmolaliteit bepaling. (AA)
  10. Als de urine eerder uitgeplast is moet die bewaard worden tot het eerstvolgende tijdstip van uitplassen. Dan het totale volume noteren en daar een monster van nemen.
  11. STOP op het moment dat de osmolaliteit van de urine > 800mOsm/kg, óf drie opeenvolgende urine osmolaliteiten minder dan 30 mOsm/kg van elkaar verschillen, óf de plasma osmolaliteit > 300mOsm/kg is.
  12. Als het aanvangsgewicht meer dan 5 % is afgenomen, dient de proef gestaakt te worden. 

Dorstproef afbreken of ddAVP toediening

  • Bij afbreken van de dorstproef wordt patiënt opnieuw gewogen
  • Als de urine osmolaliteit > 800 mOsm/kg is: er is géén sprake van diabetes insipidus. Derhalve is toediening van ddAVP niet noodzakelijk
  • Als drie opeenvolgende urine osmolaliteiten minder dan 30 mOsm/kg van elkaar verschillen óf de plasma osmolaliteit > 300mOsm/kg is: er is zeer waarschijnlijk sprake van diabetes insipidus of primaire polydipsie (zie interpretatie). Dien 2 µg ddAVP toe.
  • In geval van twijfel over afbreken van de test overleg met de dienstdoende Endocrinoloog.

Toediening ddAVP
De verpleegkundige maakt de intraveneus toe te dienen ddAVP (Minrin) 2 µg klaar en vraagt een collega te controleren. Bloedafname voor bepaling van plasma osmolaliteit De ddAVP wordt toegediend. Tijd van toediening noteren. Elk half uur na toediening van ddAVP wordt de urine osmolaliteit cito bepaald, gedurende totaal 3 uur na toediening. Bij beëindigen test laatste maal wegen patiënt(e). 

​Einde:
De patiënt(e) mag eten en drinken. De patiënt(e) wordt pas ontslagen nadat hij geürineerd heeft.  
 


Literatuur
Sands J, Bichet D. Nephrogenic Diabetes Insipidus. Ann Intern Med 2006;144:186-194. Lanese D, Teitelbaum I. Hypernatremia. In: HR Jacobson, GE Striker, S Klahr, eds. The principles and practice of nephrology, 2nd ed. St Louis: Mosby, 1995: pg 895. A.M. Dashe, R.E. Cramm, A. Crist, J.F. Habener, D. Salomon. A water deprivation test for the differential diagnosis of polyuria. J.A.M.A. 1963;185:699. Baylis PH. Polyuria and disorders of thirst. In: Baylis PH, Padfield PL, eds. The posterior pituitary: hormone secretion in health and disease. New York: Marcel Dekker, 1985: pg 195-225. Miles JJ, Spruce B, Baylis PH. A comparison of diagnostic methods to differentiate diabetes insipidus from primary polyuria: a review of 21 patients. Acta Endocrinol 1983;104:410-416. Diagnostisch Kompas 1999/2000, pg 591.

 

Datum: 2-2020
  • Home
  • Over
    • Website en verantwoording
    • Internisten >
      • Dhr. H. Ablij
      • Dhr. S. Anten
      • Dhr. E. Batman
      • Mw. N. Delfos
      • Mw. C. Eustatia - Rutten
      • Dhr. B. Gabreëls
      • Mw. L. Hardi
      • Dhr. A. Iglesias del Sol
      • Dhr. N. van der Lubbe
      • Mw. N. Kelderman
      • Mw. A. Kootte
      • Dhr. S. Kok
      • Dhr. E. Planken
      • Mw. A. Schrander - van der Meer
      • Mw. L. Spierings
      • Dhr. F. Toonen
    • Plattegrond
  • Leidraad SEH en kliniek
    • Acute interne geneeskunde >
      • Acute vergiftigingen NVIC
      • Acute Boekje 2017
      • Zakkaartje sepsis screening (SOFA score) en behandeling
      • Screening en behandeling van sepsis
      • Reanimatie protocol
      • Anafylactische reactie
      • Acute vergiftigingen
      • HAZMAT AHLS CBRN
      • Intoxicaties >
        • Paracetamol intoxicatie
        • Methanol intoxicatie
      • Acute monoartritis
    • Algemene interne geneeskunde >
      • B12 deficientie
      • Thiaminesuppletie bij alcoholmisbruik
      • Analyse van ascites >
        • Ascitespunctie uitvoeren
        • Ascites analyse en drainage
        • Spontane bacteriele peritonitis (SBP)
      • Samenvatting richtlijn hereditaire hemochromatose
      • Extravasatie van geneesmiddelen en infusievloeistoffen
      • Acute intermitterende porfyrie
      • IV suppletie bij hypofosfatemie
    • Vasculaire geneeskunde en trombose >
      • Longembolie en DVT >
        • Diagnostiek DVT
        • Diagnostiek longembolie YEARS
        • Behandeling van DVT en longembolie (incl. NOAC's)
        • Duur van de behandeling
      • Protocol bridging antistolling Alrijne
      • CHA2DS2-VASc
      • Dosering nadroparine
      • Bloedingen en DOAC's
      • Behandeling PMR en arteriitis temporalis
      • Kuitvenetrombose
      • Spontane tromboflebitis
      • Tromboseprofylaxe tijdens de zwangerschap en in het kraambed
      • Trombopenie en trombose
      • Tromboseprofylaxe peri-operatief
      • CHA2DS2-VASc en HASBLED
    • Infectieziekten >
      • Alrijne SWAB
      • Staphylococcus aureus bacteriemie
      • Pneumonie (CAP)
      • Spondylodiscitis
      • Protocol endocarditis
      • Intraveneuze antibiotica toediening thuis
      • Gehoorscreening bij vanco en genta
      • Spiegelbepalingen antibiotica
      • Splenectomie
      • Tabel antimicrobiele middelen FTK
      • Protheseinfecties (PJI)
      • HIV indicator
      • Vermoeden antibiotica-allergie
      • Influenza seizoen 2020-21
      • Gentamicinedosis bij BMI > 30
    • Endocrinologie >
      • Corticoid stressschema
      • Acute bijnierschorsinsufficientie
      • Diabetesregulatie in het ziekenhuis
      • Acute ontregeling diabetes mellitus
      • Klinische metyrapontest
      • Peri-operatieve diabeteszorg
      • Vastenproef
    • Nefrologie >
      • Hyponatriemie
      • Hypernatriemie
      • Hypokaliemie
      • Hyperkaliemie
      • Hypercalciemie
      • Handboek nefrologie in de dienst
      • Preventie contrast nefropathie (samenvatting)
      • Hypertensieve crisis
      • Analyse nierstenen
      • Richtlijn diagnostiek en beleid bij volwassenen met chronische nierschade (CNS)
    • Hematologie >
      • Transfusiereactie
      • Instructies aanvragen beenmergpunctie
    • MDL >
      • Analyse van ascites >
        • Ascitespunctie uitvoeren
        • Ascites analyse en drainage
        • Spontane bacteriele peritonitis (SBP)
      • Acute diarree
      • Controle na poliepectomie of coloncarcinoom
      • Prednison afbouwschema's IBD
    • Oncologie >
      • Consultatie palliatief team
      • Zakkaartje specialistisch thuisconsult palliatieve zorg
      • Protocol febriele neutropenie
      • Pijnprotocol
  • Handboek polikliniek
    • Inleiding
    • Behandeling PMR en arteriitis temporalis
    • Functietesten endocrinologie >
      • Aldosteron renine ratio
      • Zoutbelastingstest (klinisch)
      • Dorstproef
    • Niet-ischaemische onderarmstest
    • Analyse afweerstoornissen
    • Vasculaire geneeskunde >
      • Richtlijn CVRM
      • Analyse FH
    • Stolling en trombose >
      • Hoog risico tromboseprofylaxe
    • Glucosewaarden
    • Follow-up MGUS
    • Endocrinologie >
      • Auto-antistoffen in type 1 diabetes
      • Behandeling DM met GLP-1
      • Schildkliernodus
    • Hyposplenisme en miltfunctie beoordelen
    • Follow-up CLL
  • Opleiding
    • Lokaal opleidingsplan >
      • Inleiding
      • Hoofdstuk 1: Inhoud van de opleiding
      • Hoofdstuk 2: Onderwijs en opleidingsmomenten
      • Hoofdstuk 3: E-portfolio en IOP
      • Hoofdstuk 4: Overzicht verplichtingen en verplichte opleidingsactiviteiten voor de aios
      • Hoofdstuk 5: Specifieke taken en verplichtingen van de opleider en de leden van de opleidingsgroep
      • Hoofdstuk 6: Kwaliteitsinstrumenten en opleidingsklimaat
      • Hoofdstuk 7: Introductieperiode, inwerkprogramma en ANW-diensten
      • Hoofdstuk 8: Lange leerlijnen >
        • Lange leerlijn bedside basisechografie Interne geneeskunde Alrijne ziekenhuis >
          • Interactieve video Lumify
        • Lange leerlijn Ouderengeneeskunde
        • Lange leerlijn Acute geneeskunde
      • Hoofdstuk 9: Klinische stage Algemeen Interne geneeskunde
      • Hoofdstuk 10: Verplichte stages Interne geneeskunde >
        • Polikliniekstage
        • Consultenstage
        • Intensive Care stage
      • Hoofdstuk 11: Keuzestages >
        • Stage nefrologie
        • Stage longziekten
        • Stage cardiologie
        • Buitenlandse keuzestage (Tropenstage Curacao) >
          • Stagebeschrijving tropenstage Curacao
          • Stappenplan voorbereidingen stage Curacao
    • Wegwijzer AIOS interne geneeskunde JNIV 2018
  • Wegwijzer A(N)IOS
    • Introductieprogramma
    • Inwerkperiode interne geneeskunde
    • Dienstrooster
    • Weekend/avonddiensten en overdrachten
    • Introductie en werkafspraken SEH voor A(N)IOS interne geneeskunde
    • Introductie en werkafspraken A(N)IOS interne geneeskunde algemeen >
      • Introductie en werkafspraken A4 voor A(N)IOS
      • Introductie en werkafspraken C4 voor A(N)IOS
      • Introductie en werkafspraken Longziekten B2 voor A(N)IOS
      • Introductie en werkafspraken Polikliniek voor AIOS
    • Toewijzing vakanties A(N)IOS
    • SIT Leiden
    • Obducties procedure
    • Ontslagmedicatie in HIX
    • Antibioticatoediening < 1 uur op SEH
    • Vaardigheden
    • Onverwachtse uitval arts-assistent
    • Poortfunctie neurologie
    • KPB ANIOS
    • Spoedconsulten psychiatrie
    • Schouwen patient/inschakelen forensisch arts
    • Privacy
  • Vacatures ANIOS