EBOLA en andere oorzaken Virale Haemorrhagische Koorts
Inleiding
Onder de naam virale hemorrhagische koorts gaat een groep ziekten schuil die worden veroorzaakt door verschillende families van virussen. Deze virussen veroorzaken meestal een ernstig, niet zelden dodelijk ziektebeeld waarvoor geen andere behandeling bestaat dan supportive care. De VHF (Viral Hemorrhagic Fever) virussen komen uit de families van de arenavirussen, filovirussen, bunyavirussen en de flavivirussen. De virussen worden door dieren overgebracht op de mens, die op zijn beurt bij een aantal van deze virussen weer andere mensen kan besmetten, via bloed, druppelinfecties met hoesten, urine, braaksel, faeces). Deze dieren vormen het natuurlijke reservoir en daarom zijn deze virussen gebonden aan de geografische beperking van hun gastheer. Gebieden waar deze virussen voorkomen zijn o.a. : Centraal Afrika, Soedan (Ebola), West Afrika (Lassa), Kenya en Somalië (Rift Valley Fever), Noord- en Zuid Amerika (Hantavirus Pulmonaal Syndroom) etc. Sinds februari 2014 is er een ebola-uitbraak gaande in Guinee, Sierra Leone, Liberia en Nigeria. Op 8 augustus 2014 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) deze uitbraak uitgeroepen als een "medische noodsituatie van internationale zorg".
Klinisch Beeld
De specifieke verschijnselen en symptomen van VHF variëren per ziekte en virus, maar in het algemeen presenteren patiënten zich meestal met hoge koorts, malaise, duizeligheid, spierpijn, krachtsvermindering, uitputting. In ernstige gevallen komen daarbij tekenen van onderhuidse bloedingen, bloedingen in de inwendige organen en bloedingen uit lichaamsopeningen zoals mond, ogen en oren. Later komen daar neurologische verschijnselen bij en soms nierinsufficiëntie en ten slotte shock.
Bij wie moet er aan gedacht worden ?
Alle patiënten met koorts die of binnen drie weken voorafgaande aan de koorts in een endemisch gebied met VHF zijn geweest, of direct contact gehad hebben met bloed, lichaamsvloeistoffen etc van een persoon of dier met VHF, of gewerkt heeft in een laboratorium waar gewerkt wordt met deze virussen. Bedenk daarbij wel dat voor de eerste groep geldt dat de kans veel groter is dat zij een andere infectieziekte in het betreffende endemische gebied hebben opgelopen (zoals malaria, tyfus, amoebenabces lever etc)
Hoe moeten deze patiënten worden opgevangen ?
Initiële Onderzoek (Polikliniek, SEH) : De meeste patiënten hebben in de beginfase van hun ziekte nog geen verschijnselen van braken, diarree of bloedingen, zodat in deze fase algemene voorzorgsmaatregelen volstaan zoals die gelden voor alle patiënten en in het bijzonder patiënten die drager zijn van het Hepatitis B virus en het H.I.V. virus. Indien er respiratoire symptomen zijn zoals hoesten of rhinitis moeten maskers en oogprotectie worden gedragen. Bloed, braaksel, ontlasting en urine moeten worden behandeld zoals bij alle patiënten die met barrièreverpleging behandeld worden.
Opname In Ziekenhuis
Alle patiënten met VHF of verdenking hierop moeten op een aparte kamer geïsoleerd verpleegd worden. Het bezoek door verzorgers, artsen en familie moet sterk beperkt worden. Iedereen moet de volgende isolatierichtlijnen strikt in acht nemen : het dragen van handschoenen en een overjas, chirurgische maskers en pet en indien ze op minder dan 1 meter van de patiënt komen : oogprotectie. Bij ernstig zieke patiënten die ernstig bloeden, braken, hoesten of profuse diarree hebben, dient verzorging in speciale beschermende pakken plaats te vinden. (Voor verdere richtlijnen : Richtlijnen Inspectie, Center of Disease Control en specifiek voor Ebola de RIVM-Website. Kijk ook op de website van de WHO
Overige Maatregelen
In het geval van verdenking op VHF dient terstond met de Inspectie voor de Volksgezondheid contact te worden opgenomen. Tevens dient overleg gepleegd te worden met een gespecialiseerd Centrum (LUMC, maar ook Havenziekenhuis Rotterdam, EUMC Rotterdam en AMC) om het verdere beleid ten aanzien van voorzorgsmaatregelen en behandeling te bepalen en zonodig de patiënt over te plaatsen.
Diagnostiek
Diagnostiek van virale hemorragische koorts wordt verricht door middel van antigen-, antistof- en/of genoomdetectie. In Nederland wordt deze diagnostiek enkel uitgevoerd in het WHO Reference and Research Centre for Arboviruses and Hemorrhagic Fever Viruses, Erasmus MC, Afdeling Virologie, Rotterdam. Vooraankondiging en overleg over het type materiaal, de verpakking en de wijze van transport zijn noodzakelijk. Materialen Diagnostiek naar filovirusinfectie is mogelijk door middel van keeluitstrijk (PCR), neusuitstrijk (PCR), sputum (PCR), serum (serologie, PCR), feces (PCR) en urine (PCR).
Adres en telefoonnummer
WHO Reference and Research Centre for Arboviruses and Hemorrhagic Fever Viruses
Erasmus MC, Afdeling Virologie
Wytemaweg 80
3015 CN Rotterdam
Tel: 010-7033431
Buiten kantooruren kunt u de dienstdoende viroloog bereiken via 010-7040704.
MAL 11-1999 MAL 09-2014
Inleiding
Onder de naam virale hemorrhagische koorts gaat een groep ziekten schuil die worden veroorzaakt door verschillende families van virussen. Deze virussen veroorzaken meestal een ernstig, niet zelden dodelijk ziektebeeld waarvoor geen andere behandeling bestaat dan supportive care. De VHF (Viral Hemorrhagic Fever) virussen komen uit de families van de arenavirussen, filovirussen, bunyavirussen en de flavivirussen. De virussen worden door dieren overgebracht op de mens, die op zijn beurt bij een aantal van deze virussen weer andere mensen kan besmetten, via bloed, druppelinfecties met hoesten, urine, braaksel, faeces). Deze dieren vormen het natuurlijke reservoir en daarom zijn deze virussen gebonden aan de geografische beperking van hun gastheer. Gebieden waar deze virussen voorkomen zijn o.a. : Centraal Afrika, Soedan (Ebola), West Afrika (Lassa), Kenya en Somalië (Rift Valley Fever), Noord- en Zuid Amerika (Hantavirus Pulmonaal Syndroom) etc. Sinds februari 2014 is er een ebola-uitbraak gaande in Guinee, Sierra Leone, Liberia en Nigeria. Op 8 augustus 2014 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) deze uitbraak uitgeroepen als een "medische noodsituatie van internationale zorg".
Klinisch Beeld
De specifieke verschijnselen en symptomen van VHF variëren per ziekte en virus, maar in het algemeen presenteren patiënten zich meestal met hoge koorts, malaise, duizeligheid, spierpijn, krachtsvermindering, uitputting. In ernstige gevallen komen daarbij tekenen van onderhuidse bloedingen, bloedingen in de inwendige organen en bloedingen uit lichaamsopeningen zoals mond, ogen en oren. Later komen daar neurologische verschijnselen bij en soms nierinsufficiëntie en ten slotte shock.
Bij wie moet er aan gedacht worden ?
Alle patiënten met koorts die of binnen drie weken voorafgaande aan de koorts in een endemisch gebied met VHF zijn geweest, of direct contact gehad hebben met bloed, lichaamsvloeistoffen etc van een persoon of dier met VHF, of gewerkt heeft in een laboratorium waar gewerkt wordt met deze virussen. Bedenk daarbij wel dat voor de eerste groep geldt dat de kans veel groter is dat zij een andere infectieziekte in het betreffende endemische gebied hebben opgelopen (zoals malaria, tyfus, amoebenabces lever etc)
Hoe moeten deze patiënten worden opgevangen ?
Initiële Onderzoek (Polikliniek, SEH) : De meeste patiënten hebben in de beginfase van hun ziekte nog geen verschijnselen van braken, diarree of bloedingen, zodat in deze fase algemene voorzorgsmaatregelen volstaan zoals die gelden voor alle patiënten en in het bijzonder patiënten die drager zijn van het Hepatitis B virus en het H.I.V. virus. Indien er respiratoire symptomen zijn zoals hoesten of rhinitis moeten maskers en oogprotectie worden gedragen. Bloed, braaksel, ontlasting en urine moeten worden behandeld zoals bij alle patiënten die met barrièreverpleging behandeld worden.
Opname In Ziekenhuis
Alle patiënten met VHF of verdenking hierop moeten op een aparte kamer geïsoleerd verpleegd worden. Het bezoek door verzorgers, artsen en familie moet sterk beperkt worden. Iedereen moet de volgende isolatierichtlijnen strikt in acht nemen : het dragen van handschoenen en een overjas, chirurgische maskers en pet en indien ze op minder dan 1 meter van de patiënt komen : oogprotectie. Bij ernstig zieke patiënten die ernstig bloeden, braken, hoesten of profuse diarree hebben, dient verzorging in speciale beschermende pakken plaats te vinden. (Voor verdere richtlijnen : Richtlijnen Inspectie, Center of Disease Control en specifiek voor Ebola de RIVM-Website. Kijk ook op de website van de WHO
Overige Maatregelen
In het geval van verdenking op VHF dient terstond met de Inspectie voor de Volksgezondheid contact te worden opgenomen. Tevens dient overleg gepleegd te worden met een gespecialiseerd Centrum (LUMC, maar ook Havenziekenhuis Rotterdam, EUMC Rotterdam en AMC) om het verdere beleid ten aanzien van voorzorgsmaatregelen en behandeling te bepalen en zonodig de patiënt over te plaatsen.
Diagnostiek
Diagnostiek van virale hemorragische koorts wordt verricht door middel van antigen-, antistof- en/of genoomdetectie. In Nederland wordt deze diagnostiek enkel uitgevoerd in het WHO Reference and Research Centre for Arboviruses and Hemorrhagic Fever Viruses, Erasmus MC, Afdeling Virologie, Rotterdam. Vooraankondiging en overleg over het type materiaal, de verpakking en de wijze van transport zijn noodzakelijk. Materialen Diagnostiek naar filovirusinfectie is mogelijk door middel van keeluitstrijk (PCR), neusuitstrijk (PCR), sputum (PCR), serum (serologie, PCR), feces (PCR) en urine (PCR).
Adres en telefoonnummer
WHO Reference and Research Centre for Arboviruses and Hemorrhagic Fever Viruses
Erasmus MC, Afdeling Virologie
Wytemaweg 80
3015 CN Rotterdam
Tel: 010-7033431
Buiten kantooruren kunt u de dienstdoende viroloog bereiken via 010-7040704.
MAL 11-1999 MAL 09-2014
