Hyponatriëmie

Algemeen

• Mild 125-136 mmol/L; ernstig < 125 mmol/L
• Acute hyponatriëmie: daling >15 mmol/l in < 48 uur

 

• Symptomen:
  • Matig ernstig: Misselijkheid zonder braken, verwardheid, hoofdpijn
  • Ernstig: Braken, cardiorespiratoire verslechtering, somnolentie, insulten, coma (GCS < 8)

 

• Let op! Bij acute en/of  ernstig symptomatische hyponatriëmie is er een indicatie voor directe behandeling óók als de oorzaak nog niet duidelijk is.

• NB de diagnostiek van hypotone hyponatriëmie wordt bemoeilijkt bij aanwezigheid van niet-effectieve osmolen (ureum, alcohol), omdat de gemeten serum osmolaliteit dan normaal of verhoogd kan zijn!
  

Anamnese

• Hoeveel gedronken, medicatie (met name hydrochloorthiazide, SSRI/TCA), braken, drugs (met name XTC), diarree

Lichamelijk onderzoek

• Tekenen van hypovolemie of hypervolemie (bloeddruk, oedeem, ascites, verhoogde CVD)
• Overweeg beoordeling vena cava collaps met pocket-echo

Aanvullend onderzoek

• Bloed: Na, K, osmolaliteit, ureum, kreatinine, glucose
• Urine: Na, osmolaliteit
• Op indicatie: urinezuur (bloed en urine, t.b.v. fractionele urinezuur excretie), TSH, vrij T4, ochtendcortisol of Synacthen test, ethanolspiegel, beeldvorming hersenen, thorax en/of abdomen

Oorzaken van hyponatriëmie (zie flowschema)

• Denk bij siADH (diagnose per exclusionem) aan de volgende oorzaken:
  • medicamenteus: met name antidepressiva en antipsychotica. Zie ook: uptodate
  • cerebrale aandoening (CVA, bloeding, infectie, trauma)
  • longaandoeningen (infectieus, maligniteit)
  • maligniteiten (met name kleincellig longCA)
  • bij infectie
  • post-OK
  • hypothyreoidie/(pan)hypopit/ hypocortisolisme
  • ideopathisch

Behandeling hyponatriëmie

Zie flowschema

• Bij ernstige symptomen direct sterk zout toedienen (ook als oorzaak nog niet duidelijk is)
  
• Limiet altijd maximaal 10 mmol/l in de 1e 24uur
  

Complicaties

• Te langzame correctie acute hyponatriëmie: risico inklemming door hersenoedeem
• Te snelle correctie chronische hyponatriëmie: risico op osmotische demyelinisatie
• Voorkómen overcorrectie: regelmatige controle serum-Na (zie flowschema behandeling, indien chronisch: elke 6-12 uur), monitor diurese en urine osmolaliteit.

 
Bij overcorrectie (stijging > 10 mmol/l in eerste 24 uur of > 8 mmol/l/24uur op elke dag daarna):

• stop (hypertoon) infuus
• start 5% glucose à 10 ml/kg/u (met regelmatige controle diurese en serum-Na)
• bij onvoldoende effect: overweeg desmopressine in overleg met supervisor (2 µg i.v. maximaal iedere 8 uur).

Samenstelling:
dr. D. Leuning
dr. B. Gabreëls
Okt 2019

Bronnen:
- Cluitmans F.H., Meinders A.E. Management of severe hyponatremia: rapid or slow correction? Am J Med 88:161-166,1990
- Acute boekje protocol hyponatriëmie (Laatste update: 13-04-2017)
- NIV richtlijn electrolietstoornissen
- Uptodate siADH (laatste update: 12-2017)