Stage longziekten
Stageduur: 4 maanden
Opleidingsschema: 2e, 3e of 4e jaar opleiding of vooropleiding
Stagehouder: drs. H. Dik, longarts
Plaatsvervanger: dr. F. Weller, longarts
Supervisoren: alle longartsen
Toetsing: start- en eindgesprek wordt vastgelegd in portfolio. Tenminste 4 KPB’s.
Inleiding
Gedurende 4 aaneengesloten maanden is voor maximaal twee aios Interne geneeskunde tegelijk een stageplaats beschikbaar. Elke aios doet twee maanden afdeling en twee maanden polikliniek.
De aios polikliniek ziet nieuwe patiënten en ziet hen ook poliklinisch voor definitieve diagnose terug. Hiernaast doet de aios poliklinische consulten en participeert hij/zij elke middag in het interventie-programma (scopie, drains, puncties) in de behandelkamer. Beide aios worden ingewijd in de geheimen der longfunctie door longarts en gediplomeerde longfunctie assistentie. Tevens assisteren de aios (meestal de aios die op de polikliniek werkt) bij de fietsergometrie.
Afspraken
MDO’s en besprekingen
Beoordelingen en evaluatie
De opzet van de stage en individuele leerdoelen worden mondeling door de longarts aan het begin van de stage besproken. Deze algemene leerdoelen staan verderop in deze stagebeschrijving beschreven.
De stage zelf, leerdoelen en functioneren aios wordt na 2 maanden en 4 maanden geëvalueerd. Zo nodig wordt eerder een evaluatie moment ingelast.
De praktijk longziekten Alrijne is groot, daarmee garant staande voor in vier maanden tijd veel en gevarieerde pathologie.
De vakgroep longziekten mag zich tevens verheugen in de aanwezigheid van een zeer enthousiaste longfunctie analiste (tevens lid kwaliteitscommissie van Ned. Longfunctie analistenvereniging), welke garant staat voor het opdoen van gedegen longfunctiekennis.
Klinische presentaties
Longverpleegkundige - longfunctie
O.l.v. Jeanne Onderwater (gediplomeerd LF-analiste) en Carina van Houten (longfunctie analiste in opleiding) kunnen essenties en de praktische valkuilen van de longfunctie diagnostiek aangeleerd worden.
Jeanne Onderwater heeft de woensdagochtend speciaal vrijgemaakt om de aios in het blazen van longfuncties te begeleiden.
Aan het begin van hun stage krijgen de aios onderwijs over spirometrie, CO- diffusie en bodybox van de longarts.
Doelen:
Longverpleegkundige - fietsergometrie
Een keer per week is één aios aanwezig bij de fietsergometrie. De fietsergometrie is de ultieme diagnostiek bij met name dyspnoe d’effort eci en geeft inzicht in de fysiologie en pathofysiologie van hart/long/spier. Het streven is de fietstesten één keer per maand in groot verband(longartsen en longfunctie assistenten) te bespreken.
Doel: Via een fietsergometrie en bespreking inzicht krijgen in longfunctie en pathofysiologie.
Toetsing:
Longverpleegkundige - inhalatiemedicatie
Aan het begin van hun stage maakt/maken de arts-assistent(en) een afspraak met de longverpleegkundige Carla v/d Berg om “les” (gedurende 1 uur) te krijgen in alle vormen van inhalatiemedicatie.
Behandelkamer
De aios die op de polikliniek staat is zo mogelijk elke middag aanwezig op de behandelkamer/scopie kamer. Mocht het zo zijn dat de aios die op de polikliniek staat op dat tijdstip verhinderd is, dan kan de aios die op zaal staat dit overnemen. Dit met het oog op het voldoende opdoen van bekwaamheid, competenties en ervaring door beide aios.
Onder begeleiding longarts vindt echografie van de thorax/pleura plaats en verricht assistent pleurapunctie en pleuradrainage met “pleurakatheter”.
Bronchoscopie en thoracoscopie worden via videoscopie gevolgd.
Doelen:
Echografie tijdens de stage longziekten
Alle aios Interne geneeskunde die stage longziekten doen krijgen de mogelijkheid om echo’s te verrichten tijdens deze stage.
Supervisoren: alle longartsen.
Inleiding:
Naast de thoraxfoto, CT en PET is echo een niet invasieve manier om pulmonale afwijkingen aan te tonen. Tijdens de stage longziekten worden de beginselen van echo van de thorax aangeleerd. Alle longartsen zijn bekwaam in de echografie en zullen het onderwijs verzorgen. De afdeling longziekten beschikt over een mobiel echoapparaat die op de scopiekamer gestationeerd is. Hiernaast is een hand-echo op de polikliniek beschikbaar voor bv aantonen pleuravocht en inschatting hoeveelheid pleuravocht
De aios ontvangt bij aanvang van de stage een reader waarin informatie over het echoapparaat staat en achtergrondinformatie over de verschillende afwijkingen die middels echo van de longen aangetoond kunnen worden. Enkele voorbeelden hiervan zijn pleuravocht, consolidaties en pneumothorax. Tijdens de stage zal de aios een lijst laten aftekenen met de afwijkingen die hij/zij heeft geëchood. Deze lijst is verderop in deze stagebeschrijving terug te vinden.
Onderwijsmomenten:
Leerdoelen:
Aftekenlijst:
Stageduur: 4 maanden
Opleidingsschema: 2e, 3e of 4e jaar opleiding of vooropleiding
Stagehouder: drs. H. Dik, longarts
Plaatsvervanger: dr. F. Weller, longarts
Supervisoren: alle longartsen
Toetsing: start- en eindgesprek wordt vastgelegd in portfolio. Tenminste 4 KPB’s.
Inleiding
Gedurende 4 aaneengesloten maanden is voor maximaal twee aios Interne geneeskunde tegelijk een stageplaats beschikbaar. Elke aios doet twee maanden afdeling en twee maanden polikliniek.
De aios polikliniek ziet nieuwe patiënten en ziet hen ook poliklinisch voor definitieve diagnose terug. Hiernaast doet de aios poliklinische consulten en participeert hij/zij elke middag in het interventie-programma (scopie, drains, puncties) in de behandelkamer. Beide aios worden ingewijd in de geheimen der longfunctie door longarts en gediplomeerde longfunctie assistentie. Tevens assisteren de aios (meestal de aios die op de polikliniek werkt) bij de fietsergometrie.
Afspraken
- Twee weken voorafgaand aan de stage longziekten krijgen de komende aios een inleidingschrijven, het weekprogramma en relevante stageliteratuur toegestuurd.(zie ook site assistenten onder “documenten longstage”
- Elke ochtend zijn beide aios en een longarts aanwezig voor de overdracht.
- Elke dag komt een longarts tussen de middag en op het eind van de dag langs bij de aios op zaal om evt. problemen te bespreken c.q. beleid nieuw opgenomen patiënten te bepalen.
- Consulten worden dezelfde dag door de longarts met de betreffende aios besproken.
- Minimaal een keer per week krijgen de aios een praktijkcasus “pro diagnosi” welke bij de grote visite of op donderdag besproken wordt. Dit is een verplicht onderwijsmoment voor beide aios en alle andere zaalartsen.
MDO’s en besprekingen
- Een keer per week gaat één aios mee naar de multidisciplinaire thoraxchirurgie bespreking in het LUMC, waar long oncologische patiënten multidisciplinair worden besproken. Bij dit MDO zijn longartsen van de regio Leiden, een thoraxchirurg, radiotherapeut, patholoog-anatoom, radioloog en nucleair geneeskundige aanwezig.
- Beide aios zijn 1x per week aanwezig bij de PET-scan-bespreking betreffende longpatiënten.
- Beide aios zijn 1x per maand bij de fietsergometrie bespreking aanwezig met longarts en de longfunctie analisten.
- Patiënten, voor de longziekten opgenomen op de intensive care, worden dagelijks in het multidisciplinair overleg op de intensive care besproken waar de longarts en de zaal assistenten beiden aanwezig zijn.
Beoordelingen en evaluatie
De opzet van de stage en individuele leerdoelen worden mondeling door de longarts aan het begin van de stage besproken. Deze algemene leerdoelen staan verderop in deze stagebeschrijving beschreven.
De stage zelf, leerdoelen en functioneren aios wordt na 2 maanden en 4 maanden geëvalueerd. Zo nodig wordt eerder een evaluatie moment ingelast.
De praktijk longziekten Alrijne is groot, daarmee garant staande voor in vier maanden tijd veel en gevarieerde pathologie.
De vakgroep longziekten mag zich tevens verheugen in de aanwezigheid van een zeer enthousiaste longfunctie analiste (tevens lid kwaliteitscommissie van Ned. Longfunctie analistenvereniging), welke garant staat voor het opdoen van gedegen longfunctiekennis.
Klinische presentaties
- Dyspnoe
- Longembolie
- Hemoptoë
- Thoracale pijn
- Oedeem
- Palliatieve zorg
Longverpleegkundige - longfunctie
O.l.v. Jeanne Onderwater (gediplomeerd LF-analiste) en Carina van Houten (longfunctie analiste in opleiding) kunnen essenties en de praktische valkuilen van de longfunctie diagnostiek aangeleerd worden.
Jeanne Onderwater heeft de woensdagochtend speciaal vrijgemaakt om de aios in het blazen van longfuncties te begeleiden.
Aan het begin van hun stage krijgen de aios onderwijs over spirometrie, CO- diffusie en bodybox van de longarts.
Doelen:
- Na de stage in staat zijn tot een patiënt een goede spirometrie te laten blazen.
- Na de stage kennis hebben van indicaties en beperkingen van longfuncties en de longfunctiegegevens kunnen interpreteren.
- Zelfstandig technisch een goede spirometrie met een patiënt blazen en deze beoordelen met de longarts. De longarts zal een KPB invullen.
- Beoordeling van longfuncties verzameld op één dag en bespreking met longarts. Een KPB zal ingevuld worden. Competenties: Wetenschap, Medisch handelen en kennis en Communiceren.
Longverpleegkundige - fietsergometrie
Een keer per week is één aios aanwezig bij de fietsergometrie. De fietsergometrie is de ultieme diagnostiek bij met name dyspnoe d’effort eci en geeft inzicht in de fysiologie en pathofysiologie van hart/long/spier. Het streven is de fietstesten één keer per maand in groot verband(longartsen en longfunctie assistenten) te bespreken.
Doel: Via een fietsergometrie en bespreking inzicht krijgen in longfunctie en pathofysiologie.
Toetsing:
- Minstens eenmaal tijdens de stage een patiënt introduceren en bespreken tijdens de fietsergometrie bespreking. De longarts zal hier een KPB over invullen. Competenties: Communiceren en Wetenschap.
- Wassenman: Principles of exercise testing and interpretation.
- J.B.West: Fysiologie en pathofysiologie van de ademhaling.
- Colleges van J.B West zijn online terug te vinden.
Longverpleegkundige - inhalatiemedicatie
Aan het begin van hun stage maakt/maken de arts-assistent(en) een afspraak met de longverpleegkundige Carla v/d Berg om “les” (gedurende 1 uur) te krijgen in alle vormen van inhalatiemedicatie.
Behandelkamer
De aios die op de polikliniek staat is zo mogelijk elke middag aanwezig op de behandelkamer/scopie kamer. Mocht het zo zijn dat de aios die op de polikliniek staat op dat tijdstip verhinderd is, dan kan de aios die op zaal staat dit overnemen. Dit met het oog op het voldoende opdoen van bekwaamheid, competenties en ervaring door beide aios.
Onder begeleiding longarts vindt echografie van de thorax/pleura plaats en verricht assistent pleurapunctie en pleuradrainage met “pleurakatheter”.
Bronchoscopie en thoracoscopie worden via videoscopie gevolgd.
Doelen:
- Indicaties en complicaties van de pleurapunctie, thoracoscopie, pleurascopie en bronchoscopie leren kennen. In staat zijn tot verrichten pleurapuncties en inbrengen drain.
- KPB voor het zelfstandig verrichten van een pleurapunctie. Competenties: Medisch handelen en kennis en Communiceren
- Brewis: Respiratory Medicine
- Heffner: Pulmonary respiratory therapy secrets: questions you’ll be asked.
Echografie tijdens de stage longziekten
Alle aios Interne geneeskunde die stage longziekten doen krijgen de mogelijkheid om echo’s te verrichten tijdens deze stage.
Supervisoren: alle longartsen.
Inleiding:
Naast de thoraxfoto, CT en PET is echo een niet invasieve manier om pulmonale afwijkingen aan te tonen. Tijdens de stage longziekten worden de beginselen van echo van de thorax aangeleerd. Alle longartsen zijn bekwaam in de echografie en zullen het onderwijs verzorgen. De afdeling longziekten beschikt over een mobiel echoapparaat die op de scopiekamer gestationeerd is. Hiernaast is een hand-echo op de polikliniek beschikbaar voor bv aantonen pleuravocht en inschatting hoeveelheid pleuravocht
De aios ontvangt bij aanvang van de stage een reader waarin informatie over het echoapparaat staat en achtergrondinformatie over de verschillende afwijkingen die middels echo van de longen aangetoond kunnen worden. Enkele voorbeelden hiervan zijn pleuravocht, consolidaties en pneumothorax. Tijdens de stage zal de aios een lijst laten aftekenen met de afwijkingen die hij/zij heeft geëchood. Deze lijst is verderop in deze stagebeschrijving terug te vinden.
Onderwijsmomenten:
- Tijdens de kliniekweken van de longartsen zal er op de scopiekamer bij een patiënt de techniek van de echografie aangeleerd worden en zoveel mogelijk pathologie gedemonstreerd worden.
- Dagelijks tijdens het MDO op de intensive care, kunnen patiënten geselecteerd worden die interessant zijn om een echo bij te maken onder supervisie van de longarts.
- De aios selecteert zelf op de longafdeling patiënten die geschikt zijn voor echografie en maakt eventueel onder supervisie van de longarts een echo op de scopiekamer.
Leerdoelen:
- In beeld brengen van diafragma.
- Aantonen en afgrenzen pleuravocht.
- Karakteriseren pleuravocht.
- Pleurasliding demonstreren.
- Consolidatie in beeld brengen en karakteriseren.
- Pneumothorax aantonen middels gebruik van M-modus.
- A en B lijnen in beeld brengen.
Aftekenlijst:
Aanbevolen literatuur:
Voor de thoraxchirurgie bespreking in het LUMC worden door de longartsen in aanwezigheid van arts-assistenten de in het LUMC in te brengen patiënten voorbesproken. Hierbij worden ook de X-thorax en CT-scans besproken.
Vanaf 16.00 uur tot 17.30-18.00 uur zijn arts-assistent en longarts aanwezig op het MDO thoraxchirurgie in het LUMC. Ook zijn alle regionale longartsen, de thoraxchirurgen van het LUMC, de radiotherapeuten van het LUMC, een radioloog, nucleair geneeskundige en patholoog-anatoom aanwezig bij dit MDO.
Doelen:
Kennis verkrijgen van:
Poliklinische patiënten
Tijdens het poliklinische deel van de stage ziet de aios vier dagen per week nieuwe patiënten op de polikliniek. Dezelfde patiënt wordt met uitslagen op de polikliniek terug gezien.
Doel:
Consulten
De aios die op de poliklniek staat is verantwoordelijk voor klinische consulten in het ziekenhuis. De aios bespreekt deze dagelijks met de longarts.
Doel: Verdere verdieping van pulmonale kennis.
Toetsing:
Grote visite
Dinsdagochtend zijn beide assistenten aanwezig bij de grote visite waarbij alle opgenomen longpatiënten en de relevante c.q. bijzondere consulten de revue passeren. Fysische diagnostiek bij rondje langs patiënten. Bespreking foto’s alle patiënten.
Doel:
Casuïstiek
Eenmaal per week worden bijzondere patiënten van bijvoorbeeld de polikliniek of een consult besproken. Hierbij worden anamnese, lab en radiologie (zonder uitslag op papier) doorgegeven aan de arts-assistenten met de vraag naar differentiaal diagnose en therapie.
De casus wordt besproken na de grote visite of donderdag tussen 12.30-13.00 uur op polikliniek longziekten, met van Dobben-kroket!
Doel:
Voordracht op interne bespreking
Minimaal eenmaal tijdens de stage wordt een bijzondere patiënt ingebracht op de interne bespreking waarbij longarts aanwezig is.
Competentie: Wetenschap en Communiceren.
CAT-bespreking
Eenmaal tijdens de stage doet de aios een CAT in overleg met een van de longartsen. Deze presentatie zal plaatsvinden voor de hele groep longartsen.
Tussentijdse evaluatie en eindevaluatie
Teruggekeken wordt of leerdoelen worden gehaald en diverse competenties aanbod zijn gekomen en besproken.
Competentie: Reflectie.
- Reader echo cursus long (door E Molendijk en H Dik): sterk aan te bevelen: op assistenten site onder documenten long
- Thorax ultrasonography (boek op kamer H.Dik en te leen)
Voor de thoraxchirurgie bespreking in het LUMC worden door de longartsen in aanwezigheid van arts-assistenten de in het LUMC in te brengen patiënten voorbesproken. Hierbij worden ook de X-thorax en CT-scans besproken.
Vanaf 16.00 uur tot 17.30-18.00 uur zijn arts-assistent en longarts aanwezig op het MDO thoraxchirurgie in het LUMC. Ook zijn alle regionale longartsen, de thoraxchirurgen van het LUMC, de radiotherapeuten van het LUMC, een radioloog, nucleair geneeskundige en patholoog-anatoom aanwezig bij dit MDO.
Doelen:
Kennis verkrijgen van:
- chirurgische opties en beperkingen
- stadiering NSCLC
- indicaties chemotherapie/ radiotherapie
- preoperatief onderzoek
- Minimaal 1x patiënt voorstellen in bespreking (KPB). Competentie: Communiceren, Wetenschap en Medisch handelen en kennis.
- Richtlijn NSCLC en SCLC Ned. Vereniging van longartsen en tuberculose.
- ESMO Clinical Practice Guidelines: lung and chest tumors (www.esmo.org)
Poliklinische patiënten
Tijdens het poliklinische deel van de stage ziet de aios vier dagen per week nieuwe patiënten op de polikliniek. Dezelfde patiënt wordt met uitslagen op de polikliniek terug gezien.
Doel:
- Analyseren probleem en opzetten differentiaal diagnose. Voorstellen diagnostiek gericht op deze DD. Terug zien patiënt met diagnostiek resultaten ter controle/ verificatie oorspronkelijke DD.
- KPB’s van superviserende longartsen over het opstellen van een DD met een voorstel voor diagnostiek. Competenties: Medisch handelen en kennis, wetenschap en communiceren.
- Eventueel slecht nieuws gesprek in bijzijn longarts, waarna een KPB ingevuld wordt door superviserende longarts.Competenties: Communiceren
Consulten
De aios die op de poliklniek staat is verantwoordelijk voor klinische consulten in het ziekenhuis. De aios bespreekt deze dagelijks met de longarts.
Doel: Verdere verdieping van pulmonale kennis.
Toetsing:
- De superviserende longarts vult een KPB in n.a.v. consulten. Competenties: Medisch handelen en kennis, communiceren en samenwerking.
Grote visite
Dinsdagochtend zijn beide assistenten aanwezig bij de grote visite waarbij alle opgenomen longpatiënten en de relevante c.q. bijzondere consulten de revue passeren. Fysische diagnostiek bij rondje langs patiënten. Bespreking foto’s alle patiënten.
Doel:
- Een patiënt, kort samengevat, in zijn geheel leren presenteren
- Longgeluiden leren benoemen c.q. fysische diagnostiek in zijn geheel
- Radiologie leren interpreteren
- KPB van één grote visite. Competenties: Comuniceren, medisch handelen en kennis
- UpToDate
- Brewis, pulmonary medicine
- Klapper Longgeluiden (op site assistenten onder documenten long)
- Felson, röntgen of the chest, deel I t/m IV( op assistentenkamer)
Casuïstiek
Eenmaal per week worden bijzondere patiënten van bijvoorbeeld de polikliniek of een consult besproken. Hierbij worden anamnese, lab en radiologie (zonder uitslag op papier) doorgegeven aan de arts-assistenten met de vraag naar differentiaal diagnose en therapie.
De casus wordt besproken na de grote visite of donderdag tussen 12.30-13.00 uur op polikliniek longziekten, met van Dobben-kroket!
Doel:
- Enthousiasmeren voor “longziekten” en dwingen in literatuur te duiken voor oplossing
- Beoordeling in het portfolio na KPB’s. Competentie: Medisch handelen en kennis, wetenschap.
- Fraser en Paree: Diagnosis of disease of the chest: deel 1 t/m 4.
- Harold Zackon: Pulmonary differential diagnosis.
- De literatuur staat op assistenten kamer en dient daar ook te blijven.
Voordracht op interne bespreking
Minimaal eenmaal tijdens de stage wordt een bijzondere patiënt ingebracht op de interne bespreking waarbij longarts aanwezig is.
Competentie: Wetenschap en Communiceren.
CAT-bespreking
Eenmaal tijdens de stage doet de aios een CAT in overleg met een van de longartsen. Deze presentatie zal plaatsvinden voor de hele groep longartsen.
Tussentijdse evaluatie en eindevaluatie
Teruggekeken wordt of leerdoelen worden gehaald en diverse competenties aanbod zijn gekomen en besproken.
Competentie: Reflectie.
