Herkenning en behandeling van sepsis en septische shock op de SEH en de verpleegafdeling

Toepassingsgebied
  • Dit protocol beschrijft de werkwijze voor herkenning en behandeling van sepsis op de SEH, verpleegafdelingen en Intensive Care van het Alrijne ziekenhuis.

Definities
  • Sepsis is een levensbedreigend orgaanfalen veroorzaakt door een gedysreguleerde respons van de gastheer op een infectie.
  • Septische shock is sepsis waarbij vasopressoren nodig zijn om de bloeddruk op peil te houden (mean arterial pressure (MAP) > 65 mmHg) en het lactaat verhoogd is (> 2 mmol/l), dit in de afwezigheid van andere oorzaken zoals hypovolemie.

Herkenning sepsis
  • Op de SEH en verpleegafdeling maken we gebruik van qSOFA score (figuur 1) en de flowchart “Sepsisscreening en resuscitatie”.
  • Patiënten met een (verdenking op een) infectie waarbij de qSOFA ≥ 2 is, moeten d.m.v. de SOFA score (figuur 2) gescreend worden op orgaanfalen bij sepsis. Let op: ook zonder de aanwezige qSOFA-criteria kan er sprake zijn van sepsis.
  • Bij sepsis moet er sprake zijn van een totale SOFA score ≥ 2. Er wordt van uitgegaan dat de uitgangs-SOFA-score nul is tenzij de patiënt bekend is met acuut of chronische orgaanfalen voordat er het vermoeden was van een infectie.
FIGUUR 1 qSOFA score


FIGUUR 2 SOFA Score

Calculator SOFA score: volgt

Behandeling sepsis
 
Aandachtspunten infectiebehandeling

Verwekkers
  • Sepsis wordt in ca. 52% van de gevallen veroorzaakt door Gram-positieve bacteriën (m.n. Staphylococcus aureus en Streptococcus pneumoniae), 38% door Gram-negatieve bacteriën (m.n. Escherichia coli, Klebsiella spp, en Pseudomonas aeruginosa), 5% door polymicrobiële infecties, 1% anaeroben en 4% schimmels. De meest infectie bronnen zijn longen, abdomen, urinewegen, huid en overig (bijvoorbeeld lijnsepsis).
Antibiotica
  • Start breedspectrum antibiotica tegen alle waarschijnlijke pathogenen binnen 1 uur na herkenning van sepsis na afname van kweken. Zie alrijne.swabid.nl
  • Pas antibiotica aan op geleide van eerdere microbiologische uitslagen en Nosocomiaal/recent AB gebruik: resistente flora (Klebsiella species, P. aeruginosa)
Source control
  • Chirurgisch behandelbare infectiebronnen (bijvoorbeeld necrotiserende fasciitis, gastro-intestinale naadlekkage en abcessen) moeten z.s.m. maar in ieder geval binnen 6 uur worden gesaneerd, bijvoorbeeld door middel van chirurgische of radiologische drainage, debridement of door het verwijderen van geïnfecteerd materiaal.
  • Denk o.a. aan:
 
  • Pneumonie/empyeem
  • Bot/gewrichtsinfectie
  • Urineweginfectie
  • Endocarditis
  • Acute abdominale infectie
  • Centraal veneuze katheter gerelateerde infectie
  • Meningitis
  • Implantaat/prothese infectie (bv. kunstprothese, ICD, vasculaire prothesen, spiraaltje, pacemakerdraad)
  • Huid/weke delen infectie
  • Wondinfectie

N.B. Verwijder aanwezige centraal veneuze katheters, PIC katheters en perifere infusen die verdacht zijn voor infectie zo snel mogelijk. Overweeg altijd ook het laten verwijderen van getunnelde veneuze katheters door de chirurg.

Verdere behandeling sepsis / septische shock  door SIT / IC

De verdere behandeling wordt i.o.m. de intensivist bepaald, waarbij onderstaand schema richtinggevend is.


Referenties
  • Praktijkgids Voorkomen van lijnsepsis en behandeling van ernstige sepsis. 2009 VMS Veiligheids programma.
  • Rhodes A et al. Surviving sepsis campaign: international guidelines for management of sepsis and septic shock: 2016. Intensive Care Medicine, 2017
  • Dellinger RP, et al. Surviving Sepsis Campaign Guidelines Committee including the Pediatric Subgroup. Surviving sepsis campaign: international guidelines for management of severe sepsis and septic shock: 2012. Crit Care Med. 2013 Feb;41(2):580-637.
  • Singer M, et al. The Third International Consensus Definitions for Sepsis and Septic Shock (Sepsis3). JAMA. 2016 Feb 23;315(8):801-10.
  • SWAB: Nederlandse sepsis richtlijn en antibiotica-advies
  • ARDSnet.
Samenstelling en revisie:

E. van Driel, internist-intensivist
S. Anten, internist
1-2019