Internisten Alrijne
  • Home
  • Over
    • Website en verantwoording
    • Internisten >
      • Dhr. H. Ablij
      • Dhr. S. Anten
      • Dhr. E. Batman
      • Mw. N. Delfos
      • Mw. C. Eustatia - Rutten
      • Dhr. B. Gabreëls
      • Mw. L. Hardi
      • Dhr. A. Iglesias del Sol
      • Dhr. N. van der Lubbe
      • Mw. N. Kelderman
      • Dhr. S. Kok
      • Dhr. E. Planken
      • Mw. A. Schrander - van der Meer
      • Mw. L. Spierings
      • Dhr. F. Toonen
    • Plattegrond
  • Leidraad SEH en kliniek
    • Acute interne geneeskunde >
      • Acute vergiftigingen NVIC
      • Acute Boekje 2017
      • Zakkaartje sepsis screening (SOFA score) en behandeling
      • Screening en behandeling van sepsis
      • Reanimatie protocol
      • Acute vergiftigingen
      • HAZMAT AHLS CBRN
      • Intoxicaties >
        • Paracetamol intoxicatie
        • Methanol intoxicatie
      • Acute monoartritis
    • Algemene interne geneeskunde >
      • B12 deficientie
      • Thiaminesuppletie bij alcoholmisbruik
      • Alcoholonthoudingssyndroom
      • Analyse van ascites >
        • Ascitespunctie uitvoeren
        • Ascites analyse en drainage
        • Spontane bacteriele peritonitis (SBP)
      • Samenvatting richtlijn hereditaire hemochromatose
      • Extravasatie van geneesmiddelen en infusievloeistoffen
      • Acute intermitterende porfyrie
      • IV suppletie bij hypofosfatemie
    • Vasculaire geneeskunde en trombose >
      • Longembolie >
        • Diagnostiek longembolie YEARS
        • Behandeling van DVT en longembolie (incl. NOAC's)
        • Duur van de behandeling
      • DVT en tromboflebitis
      • Hypertensief spoedgeval
      • Protocol bridging antistolling Alrijne
      • CHA2DS2-VASc
      • Dosering nadroparine
      • Bloedingen en DOAC's
      • Behandeling PMR en arteriitis temporalis
      • Tromboseprofylaxe tijdens de zwangerschap en in het kraambed
      • Trombopenie en trombose
      • CHA2DS2-VASc en HASBLED
    • Infectieziekten >
      • Alrijne SWAB
      • Staphylococcus aureus bacteriemie
      • Pneumonie (CAP)
      • Spondylodiscitis
      • Protocol endocarditis
      • Intraveneuze antibiotica toediening thuis
      • Gehoorscreening bij vanco en genta
      • Spiegelbepalingen antibiotica
      • Splenectomie
      • Protocol voor screening en vaccinatieadvies bij volwassen patiënten (≥18 j) die gaan starten met immunosuppressiva
      • Tabel antimicrobiele middelen FTK
      • Protheseinfecties (PJI)
      • HIV indicator
      • Urineweginfecties bij volwassenen
      • Vermoeden antibiotica-allergie
      • Fractuur-gerelateerde infecties (FRI)
      • Influenza
      • Gentamicinedosis bij BMI > 30
    • Endocrinologie >
      • Corticoid stressschema
      • Acute bijnierschorsinsufficientie
      • Diabetesregulatie in het ziekenhuis
      • Acute ontregeling diabetes mellitus
      • Klinische metyrapontest
      • Peri-operatieve diabeteszorg
      • Vastenproef
    • Nefrologie >
      • Hyponatriemie
      • Hypernatriemie
      • Hypokaliemie
      • Hyperkaliemie
      • Hypercalciemie
      • Handboek nefrologie in de dienst
      • Preventie contrast nefropathie (samenvatting)
      • Analyse nierstenen
      • Richtlijn diagnostiek en beleid bij volwassenen met chronische nierschade (CNS)
    • Hematologie >
      • Transfusiereactie
      • Instructies aanvragen beenmergpunctie
    • MDL >
      • Analyse van ascites >
        • Ascitespunctie uitvoeren
        • Ascites analyse en drainage
        • Spontane bacteriele peritonitis (SBP)
      • Fibroscan (elastografie)
      • Controle na poliepectomie of coloncarcinoom
      • Prednison afbouwschema's IBD
    • Oncologie >
      • Consultatie palliatief team
      • Zakkaartje specialistisch thuisconsult palliatieve zorg
      • Protocol febriele neutropenie
      • Pijnprotocol
  • Handboek polikliniek
    • Inleiding
    • Behandeling PMR en arteriitis temporalis
    • Functietesten endocrinologie >
      • Aldosteron renine ratio
      • Zoutbelastingstest (klinisch)
      • Dorstproef
      • Korte SYNACTHEN-test
      • NVE
    • Niet-ischaemische onderarmstest
    • Analyse afweerstoornissen
    • Staken biologicals rond ingreep
    • Vasculaire geneeskunde >
      • Richtlijn CVRM
      • Analyse FH
    • Stolling en trombose >
      • Hoog risico tromboseprofylaxe
    • Glucosewaarden
    • Follow-up MGUS
    • Endocrinologie >
      • Auto-antistoffen in type 1 diabetes
      • Behandeling DM met GLP-1
      • Schildkliernodus
      • Protocol bijnierincidentaloom
    • Hyposplenisme en miltfunctie beoordelen
    • Follow-up CLL
    • Functietesten Algemeen >
      • Ijzeropname test
    • ITP
  • Opleiding
    • Lokaal opleidingsplan >
      • Hoofdstuk 4: Overzicht verplichtingen en verplichte opleidingsactiviteiten voor de aios
      • Hoofdstuk 5: Specifieke taken en verplichtingen van de opleider en de leden van de opleidingsgroep
      • Hoofdstuk 6: Kwaliteitsinstrumenten en opleidingsklimaat
      • Hoofdstuk 8: Lange leerlijnen >
        • Lange leerlijn bedside basisechografie Interne geneeskunde Alrijne ziekenhuis >
          • Interactieve video Lumify
      • Hoofdstuk 9: Klinische stage Algemeen Interne geneeskunde
      • Hoofdstuk 10: Verplichte stages Interne geneeskunde >
        • Consultenstage
        • Intensive Care stage
      • Hoofdstuk 11: Keuzestages >
        • Stage nefrologie
        • Stage longziekten
        • Stage cardiologie
        • Buitenlandse keuzestage (Tropenstage Curacao)
    • Wegwijzer AIOS interne geneeskunde JNIV 2018
  • Wegwijzer A(N)IOS
    • Introductie en werkafspraken SEH voor A(N)IOS interne geneeskunde
    • Introductie en werkafspraken A(N)IOS interne geneeskunde algemeen >
      • Introductie en werkafspraken A4 voor A(N)IOS
    • SIT Leiden
    • Onverwachtse uitval arts-assistent
    • Poortfunctie neurologie
    • Privacy
  • Lopende studies
Herkenning en behandeling van sepsis en septische shock op de SEH en de verpleegafdeling

Toepassingsgebied
  • Dit protocol beschrijft de werkwijze voor herkenning en behandeling van sepsis op de SEH, verpleegafdelingen en Intensive Care van het Alrijne ziekenhuis.

Definities
  • Sepsis is een levensbedreigend orgaanfalen veroorzaakt door een gedysreguleerde respons van de gastheer op een infectie.
  • Septische shock is sepsis waarbij vasopressoren nodig zijn om de bloeddruk op peil te houden (mean arterial pressure (MAP) > 65 mmHg) en het lactaat verhoogd is (> 2 mmol/l), dit in de afwezigheid van andere oorzaken zoals hypovolemie.

Herkenning sepsis
  • Op de SEH en verpleegafdeling maken we gebruik van qSOFA score (figuur 1) en de flowchart “Sepsisscreening en resuscitatie”.
  • Patiënten met een (verdenking op een) infectie waarbij de qSOFA ≥ 2 is, moeten d.m.v. de SOFA score (figuur 2) gescreend worden op orgaanfalen bij sepsis. Let op: ook zonder de aanwezige qSOFA-criteria kan er sprake zijn van sepsis.
  • Bij sepsis moet er sprake zijn van een totale SOFA score ≥ 2. Er wordt van uitgegaan dat de uitgangs-SOFA-score nul is tenzij de patiënt bekend is met acuut of chronische orgaanfalen voordat er het vermoeden was van een infectie.
Picture
FIGUUR 1 qSOFA score


Picture
FIGUUR 2 SOFA Score

Calculator SOFA score: volgt

Behandeling sepsis
Picture
 
Aandachtspunten infectiebehandeling

Verwekkers
  • Sepsis wordt in ca. 52% van de gevallen veroorzaakt door Gram-positieve bacteriën (m.n. Staphylococcus aureus en Streptococcus pneumoniae), 38% door Gram-negatieve bacteriën (m.n. Escherichia coli, Klebsiella spp, en Pseudomonas aeruginosa), 5% door polymicrobiële infecties, 1% anaeroben en 4% schimmels. De meest infectie bronnen zijn longen, abdomen, urinewegen, huid en overig (bijvoorbeeld lijnsepsis).
Antibiotica
  • Start breedspectrum antibiotica tegen alle waarschijnlijke pathogenen binnen 1 uur na herkenning van sepsis na afname van kweken. Zie alrijne.swabid.nl
  • Pas antibiotica aan op geleide van eerdere microbiologische uitslagen en Nosocomiaal/recent AB gebruik: resistente flora (Klebsiella species, P. aeruginosa)
Source control
  • Chirurgisch behandelbare infectiebronnen (bijvoorbeeld necrotiserende fasciitis, gastro-intestinale naadlekkage en abcessen) moeten z.s.m. maar in ieder geval binnen 6 uur worden gesaneerd, bijvoorbeeld door middel van chirurgische of radiologische drainage, debridement of door het verwijderen van geïnfecteerd materiaal.
  • Denk o.a. aan:
 
  • Pneumonie/empyeem
  • Bot/gewrichtsinfectie
  • Urineweginfectie
  • Endocarditis
  • Acute abdominale infectie
  • Centraal veneuze katheter gerelateerde infectie
  • Meningitis
  • Implantaat/prothese infectie (bv. kunstprothese, ICD, vasculaire prothesen, spiraaltje, pacemakerdraad)
  • Huid/weke delen infectie
  • Wondinfectie

N.B. Verwijder aanwezige centraal veneuze katheters, PIC katheters en perifere infusen die verdacht zijn voor infectie zo snel mogelijk. Overweeg altijd ook het laten verwijderen van getunnelde veneuze katheters door de chirurg.

Verdere behandeling sepsis / septische shock  door SIT / IC

De verdere behandeling wordt i.o.m. de intensivist bepaald, waarbij onderstaand schema richtinggevend is.


Picture
Picture

Referenties
  • Praktijkgids Voorkomen van lijnsepsis en behandeling van ernstige sepsis. 2009 VMS Veiligheids programma.
  • Rhodes A et al. Surviving sepsis campaign: international guidelines for management of sepsis and septic shock: 2016. Intensive Care Medicine, 2017
  • Dellinger RP, et al. Surviving Sepsis Campaign Guidelines Committee including the Pediatric Subgroup. Surviving sepsis campaign: international guidelines for management of severe sepsis and septic shock: 2012. Crit Care Med. 2013 Feb;41(2):580-637.
  • Singer M, et al. The Third International Consensus Definitions for Sepsis and Septic Shock (Sepsis3). JAMA. 2016 Feb 23;315(8):801-10.
  • SWAB: Nederlandse sepsis richtlijn en antibiotica-advies
  • ARDSnet.
Samenstelling en revisie:

E. van Driel, internist-intensivist
S. Anten, internist
11-2020
  • Home
  • Over
    • Website en verantwoording
    • Internisten >
      • Dhr. H. Ablij
      • Dhr. S. Anten
      • Dhr. E. Batman
      • Mw. N. Delfos
      • Mw. C. Eustatia - Rutten
      • Dhr. B. Gabreëls
      • Mw. L. Hardi
      • Dhr. A. Iglesias del Sol
      • Dhr. N. van der Lubbe
      • Mw. N. Kelderman
      • Dhr. S. Kok
      • Dhr. E. Planken
      • Mw. A. Schrander - van der Meer
      • Mw. L. Spierings
      • Dhr. F. Toonen
    • Plattegrond
  • Leidraad SEH en kliniek
    • Acute interne geneeskunde >
      • Acute vergiftigingen NVIC
      • Acute Boekje 2017
      • Zakkaartje sepsis screening (SOFA score) en behandeling
      • Screening en behandeling van sepsis
      • Reanimatie protocol
      • Acute vergiftigingen
      • HAZMAT AHLS CBRN
      • Intoxicaties >
        • Paracetamol intoxicatie
        • Methanol intoxicatie
      • Acute monoartritis
    • Algemene interne geneeskunde >
      • B12 deficientie
      • Thiaminesuppletie bij alcoholmisbruik
      • Alcoholonthoudingssyndroom
      • Analyse van ascites >
        • Ascitespunctie uitvoeren
        • Ascites analyse en drainage
        • Spontane bacteriele peritonitis (SBP)
      • Samenvatting richtlijn hereditaire hemochromatose
      • Extravasatie van geneesmiddelen en infusievloeistoffen
      • Acute intermitterende porfyrie
      • IV suppletie bij hypofosfatemie
    • Vasculaire geneeskunde en trombose >
      • Longembolie >
        • Diagnostiek longembolie YEARS
        • Behandeling van DVT en longembolie (incl. NOAC's)
        • Duur van de behandeling
      • DVT en tromboflebitis
      • Hypertensief spoedgeval
      • Protocol bridging antistolling Alrijne
      • CHA2DS2-VASc
      • Dosering nadroparine
      • Bloedingen en DOAC's
      • Behandeling PMR en arteriitis temporalis
      • Tromboseprofylaxe tijdens de zwangerschap en in het kraambed
      • Trombopenie en trombose
      • CHA2DS2-VASc en HASBLED
    • Infectieziekten >
      • Alrijne SWAB
      • Staphylococcus aureus bacteriemie
      • Pneumonie (CAP)
      • Spondylodiscitis
      • Protocol endocarditis
      • Intraveneuze antibiotica toediening thuis
      • Gehoorscreening bij vanco en genta
      • Spiegelbepalingen antibiotica
      • Splenectomie
      • Protocol voor screening en vaccinatieadvies bij volwassen patiënten (≥18 j) die gaan starten met immunosuppressiva
      • Tabel antimicrobiele middelen FTK
      • Protheseinfecties (PJI)
      • HIV indicator
      • Urineweginfecties bij volwassenen
      • Vermoeden antibiotica-allergie
      • Fractuur-gerelateerde infecties (FRI)
      • Influenza
      • Gentamicinedosis bij BMI > 30
    • Endocrinologie >
      • Corticoid stressschema
      • Acute bijnierschorsinsufficientie
      • Diabetesregulatie in het ziekenhuis
      • Acute ontregeling diabetes mellitus
      • Klinische metyrapontest
      • Peri-operatieve diabeteszorg
      • Vastenproef
    • Nefrologie >
      • Hyponatriemie
      • Hypernatriemie
      • Hypokaliemie
      • Hyperkaliemie
      • Hypercalciemie
      • Handboek nefrologie in de dienst
      • Preventie contrast nefropathie (samenvatting)
      • Analyse nierstenen
      • Richtlijn diagnostiek en beleid bij volwassenen met chronische nierschade (CNS)
    • Hematologie >
      • Transfusiereactie
      • Instructies aanvragen beenmergpunctie
    • MDL >
      • Analyse van ascites >
        • Ascitespunctie uitvoeren
        • Ascites analyse en drainage
        • Spontane bacteriele peritonitis (SBP)
      • Fibroscan (elastografie)
      • Controle na poliepectomie of coloncarcinoom
      • Prednison afbouwschema's IBD
    • Oncologie >
      • Consultatie palliatief team
      • Zakkaartje specialistisch thuisconsult palliatieve zorg
      • Protocol febriele neutropenie
      • Pijnprotocol
  • Handboek polikliniek
    • Inleiding
    • Behandeling PMR en arteriitis temporalis
    • Functietesten endocrinologie >
      • Aldosteron renine ratio
      • Zoutbelastingstest (klinisch)
      • Dorstproef
      • Korte SYNACTHEN-test
      • NVE
    • Niet-ischaemische onderarmstest
    • Analyse afweerstoornissen
    • Staken biologicals rond ingreep
    • Vasculaire geneeskunde >
      • Richtlijn CVRM
      • Analyse FH
    • Stolling en trombose >
      • Hoog risico tromboseprofylaxe
    • Glucosewaarden
    • Follow-up MGUS
    • Endocrinologie >
      • Auto-antistoffen in type 1 diabetes
      • Behandeling DM met GLP-1
      • Schildkliernodus
      • Protocol bijnierincidentaloom
    • Hyposplenisme en miltfunctie beoordelen
    • Follow-up CLL
    • Functietesten Algemeen >
      • Ijzeropname test
    • ITP
  • Opleiding
    • Lokaal opleidingsplan >
      • Hoofdstuk 4: Overzicht verplichtingen en verplichte opleidingsactiviteiten voor de aios
      • Hoofdstuk 5: Specifieke taken en verplichtingen van de opleider en de leden van de opleidingsgroep
      • Hoofdstuk 6: Kwaliteitsinstrumenten en opleidingsklimaat
      • Hoofdstuk 8: Lange leerlijnen >
        • Lange leerlijn bedside basisechografie Interne geneeskunde Alrijne ziekenhuis >
          • Interactieve video Lumify
      • Hoofdstuk 9: Klinische stage Algemeen Interne geneeskunde
      • Hoofdstuk 10: Verplichte stages Interne geneeskunde >
        • Consultenstage
        • Intensive Care stage
      • Hoofdstuk 11: Keuzestages >
        • Stage nefrologie
        • Stage longziekten
        • Stage cardiologie
        • Buitenlandse keuzestage (Tropenstage Curacao)
    • Wegwijzer AIOS interne geneeskunde JNIV 2018
  • Wegwijzer A(N)IOS
    • Introductie en werkafspraken SEH voor A(N)IOS interne geneeskunde
    • Introductie en werkafspraken A(N)IOS interne geneeskunde algemeen >
      • Introductie en werkafspraken A4 voor A(N)IOS
    • SIT Leiden
    • Onverwachtse uitval arts-assistent
    • Poortfunctie neurologie
    • Privacy
  • Lopende studies