Protocol Community-acquired pneumonie (CAP)
Definitie
pneumonie opgelopen buiten ziekenhuis of verpleeghuis (kan zich openbaren tot 72 uur na ziekenhuisopname)
Standaard diagnostiek CAP
Op indicatie
Stroomschema en overwegingen
1. Bepaal PSI en volg beslisschema: zie PSI calculator NIV
2. Komt PSI overeen met klinische inschatting ernst pneumonie?
Zo nee dan aanpassing op geleide kliniek. Let op overschatting van PSI bij oudere patiënt en onderschatting van PSI bij jonge patiënt.
3. Worden te verwachten verwekkers gedekt met gekozen beleid? Mogelijke redenen aanpassing beleid:
Allergie penicillines
Duur behandeling en switch iv-po
Nabehandeling
Stroomdiagram CAP:
Definitie
pneumonie opgelopen buiten ziekenhuis of verpleeghuis (kan zich openbaren tot 72 uur na ziekenhuisopname)
Standaard diagnostiek CAP
- Algemeen intern lab (volledig bloedbeeld, nierfunctie/elektrolyten, leverfuncties) en arteriële bloedgas
- 2x bloedkweken (let op: geen koorts bij oudere patiënten en uremie)
- X-thorax (bij voorkeur in 2 richtingen)
- Sputumkweek
Op indicatie
- Legionella Antigeentest
- Pneumococcen Antigeentest
- Keelwat atypische verwekkers/influenza
Stroomschema en overwegingen
1. Bepaal PSI en volg beslisschema: zie PSI calculator NIV
2. Komt PSI overeen met klinische inschatting ernst pneumonie?
Zo nee dan aanpassing op geleide kliniek. Let op overschatting van PSI bij oudere patiënt en onderschatting van PSI bij jonge patiënt.
3. Worden te verwachten verwekkers gedekt met gekozen beleid? Mogelijke redenen aanpassing beleid:
- Bekijk oude kweekuitslagen
- Aspiratie van maaginhoud (anaeroben, enterobacteriaceae): overweeg vervanging penicilline of amoxicilline door amoxicilline/clavulaanzuur.
- Influenza:
- Bij categorie II (PSI 3-4) en pneumonie na episode van influenza: penicilline vervangen door flucloxacilline en toevoegen oseltamivir indien < 48 uur klachten, tevens diagnostiek afnemen. Bij > 48 uur klachten, afhankelijk van de kliniek of hoog risico op ernstig beloop, valt oseltamivir toevoegen te overwegen.
- Bij categorie III of IV (PSI 5) en/of immuun gecompromitteerde patiënt; oseltamivir toevoegen onafhankelijk van duur van de klachten, tevens diagnostiek afnemen.
- Bij categorie II (PSI 3-4) en pneumonie na episode van influenza: penicilline vervangen door flucloxacilline en toevoegen oseltamivir indien < 48 uur klachten, tevens diagnostiek afnemen. Bij > 48 uur klachten, afhankelijk van de kliniek of hoog risico op ernstig beloop, valt oseltamivir toevoegen te overwegen.
- Bij aangetoonde kolonisatie met Pseudomonas spp: antibioticum met activiteit tegen Pseudomonas toevoegen: penicilline + ceftazidime.
- Bij recent verblijf in buitenland met hoge prevalentie penicilline-resistente S.pneumoniae: verhogen dosis penicilline naar 6dd 2 miljoen IE (continue).
Allergie penicillines
- lichte pneumonie: doxycycline, bij zwangerschap of lactatie: azithromycine.
- matig-ernstige en ernstige pneumonie: 2de generatie cefalosporines (Cefuroxim). Cave kruisovergevoeligheid bij ernstige (type 1) allergische reactie op Penicillines; dan overleg met microbioloog of infectioloog.
Duur behandeling en switch iv-po
- switch van iv naar po zodra klinische verbetering en 2 dagen koortsvrij zijn
- contra-indicaties orale therapie: S.aureus, P.aeruginosa pneumonie, ongedraineerd empyeem/abces, gestoorde gastro-intestinale resorptie
- behandelduur 5-7 dagen
- S. aureus pneumonie tenminste 14 dagen behandelen
- L.pneumophila 7-10 dagen, M.pneumoniae en Chlamydia spp pneumonie 14 dagen behandelen.
- Geen feneticilline in verband met minder goede orale resorptie
Nabehandeling
- Controle X-thorax poliklinisch alleen op indicatie
Stroomdiagram CAP:
Bronnen:
- Herziene SWAB-richtlijnen voor antimicrobiële therapie bij thuis-opgelopen pneumonie; 2016
- NVALT richtlijn Diagnostiek en behandeling van community-acquired pneumonie, 2016
- Fine et al; A prediction rule to identify low-risk patients with community-acquired pneumonia; N Engl J Med 1997; 336: 243-250
Protocol is geschreven door D. Ruigrok en N. Delfos
Beheerder NDE
Nieuwste revisie 1-2018